Op 26 april deed het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden uitspraak in hoger beroep in de zaak Fleur Balkestein. Fleur, een jonge vrouw van negentien jaar, kwam in maart 2016 om het leven. Een man reed met minimaal 150 kilometer per uur en onder invloed van alcohol op haar in. De man had twee keer de toegestane hoeveelheid alcohol in het bloed. Ook bleek hij al vijf keer veroordeeld te zijn voor rijden onder invloed van alcohol. De rechtbank had de man veroordeeld voor roekeloosheid, wat de zwaarste vorm van schuld is. In hoger beroep acht het hof roekeloosheid niet bewezen. De man is veroordeeld tot een gevangenisstraf van drie jaar en vier jaar rijontzegging. Deze schrijnende zaak legt de vinger op twee pijnpunten. Dat opnieuw door een hogere rechter geoordeeld wordt dat er geen sprake is geweest van roekeloos rijgedrag. En dat iemand na zo’n veroordeling weer zonder voorwaarden achter het stuur kan stappen.
Roekeloosheid: wat betekent het?
Voor de meeste mensen is het onbegrijpelijk: waarom is dit levensgevaarlijke scheuren door de straten niet voldoende om van roekeloosheid te spreken? Dat onbegrip zie je ook terug in de vele reacties in de maatschappij op deze uitspraak. De juridische betekenis van de term ‘roekeloosheid’ wordt door de rechter anders uitgelegd. Om van roekeloosheid te kunnen spreken moet het om nóg uitzonderlijker gevallen gaan.
Wetswijziging moet voor verbetering zorgen
Bij het wetsvoorstel ‘strafmaat roekeloos rijden’, dat nu bij de Tweede Kamer ligt, is Fonds Slachtofferhulp betrokken geweest als adviespartij. In het wetsvoorstel zijn de meeste adviezen en aanbevelingen uit ons onderzoek ‘Strafmaat verkeer’ overgenomen. Met dit wetsvoorstel krijgen rechters meer mogelijkheden om automobilisten te vervolgen en te veroordelen voor roekeloos rijden. En kunnen rechters recht doen aan het leed van verkeersslachtoffers en nabestaanden. Hopelijk slagen we er hiermee in om roekeloze bestuurders op de zwaarst mogelijke manier ter verantwoording te roepen.
Vier jaar rijontzegging. Wat gebeurt er na die vier jaar?
Iemand die, ondanks vele serieuze waarschuwingen, doorgaat met levensgevaarlijk rijgedrag en uiteindelijk een ander doodrijdt, mag in ieder geval enkele jaren niet meer rijden. Maar wat gebeurt er na die tijdelijke rijontzegging? Hoe gaan we om met mensen die hun hele rijdende leven laten zien een gevaar voor anderen te zijn? Wat wordt er gedaan om te voorkomen dat zo iemand, zonder voorwaarden, weer de auto in kan stappen? Wat wordt er gedaan ter bescherming van de samenleving?
Verkeersreclassering: initiatief Fonds Slachtofferhulp
Waarom zouden we verkeersovertreders en veelplegers ná het uitzitten van hun straf, niet monitoren? Net zoals we dat doen met mensen die een ernstig geweldsdelict hebben gepleegd? Zodat zij eerst moeten laten zien dat zij weer veilig deel kunnen nemen aan het verkeer?
Hier vraagt Fonds Slachtofferhulp aandacht voor, met ons initiatief ‘verkeersreclassering’. Samen met verschillende partners uit het werkveld onderzoeken wij de mogelijkheden om verkeersovertreders en veelplegers langdurig te monitoren. Zodat het geconstateerd kan worden wanneer iemand nog altijd niet de verantwoordelijkheid aankan en opnieuw anderen in gevaar brengt. Er bestaan al verschillende technische mogelijkheden die hiervoor zouden kunnen worden ingezet. Behalve monitoring van rijgedrag is het ook mogelijk om instrumenten in te zetten waarmee de gevaarzetting zo veel mogelijk ingeperkt wordt. Denk bijvoorbeeld aan een Intelligente Snelheidsbegrenzer, een alcoholmeter of alcoholslot of een rijbewijsslot.
Zwaardere straffen en minder herhaling van fouten
Wij gaan ervan uit dat onze inspanningen zorgen voor het beter bestraffen van levensgevaarlijk rijgedrag, en dat het voor daders onmogelijk wordt gemaakt om herhaaldelijk de fout in te gaan. Zodat tegemoet wordt gekomen aan het rechtvaardigheidsgevoel van verkeersslachtoffers en nabestaanden en zij de erkenning krijgen die ze verdienen. Want dat is precies waar we het voor doen!
Het initiatief ‘verkeersreclassering’ van Fonds Slachtofferhulp, is opgenomen in het Strategisch Plan Verkeersveiligheid van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Met vele partners hopen wij verkeersreclassering zo snel mogelijk ten uitvoer te brengen.
