Cijfers seksueel misbruik Nederland

Op deze pagina hebben wij feiten, cijfers en statistieken verzameld met betrekking tot seksueel misbruik in Nederland.

Doneer
Doneer
Doneer

De cijfers van seksueel geweld zijn verontrustend. Inzicht in deze cijfers helpt bewust te worden van de omvang en actualiteit van het probleem. Fonds Slachtofferhulp zet daarom alle feiten en actuele cijfers per vorm van seksueel misbruik op een rij.

Seksueel misbruik Nederland

Of het nu gaat om seksuele intimidatie, om seksuele uitbuiting van een minderjarige, om gedwongen seks na bedreiging of om grenzen die zijn overschreden in beschonken toestand, seksueel misbruik komt in Nederland ontzettend veel voor. Uit de statistieken blijkt dat seksueel misbruik steeds meer online plaatsvindt en dat (daarmee) de leeftijd van zowel slachtoffers als daders steeds lager wordt. De huidige aanpak van seksueel misbruik in Nederland is mede hierom alles behalve effectief. Fonds Slachtofferhulp zet zich in voor de vele slachtoffers. En maakt zich hard voor een betere aanpak van het probleem zodat de cijfers van seksueel geweld niet verder stijgen, maar dalen.

Cijfers seksueel geweld

Seksueel geweld omvat een of meer vormen van niet-fysieke seksuele intimidatie, fysiek seksueel geweld en online seksuele intimidatie. Onderstaande cijfers betreffen voorvallen die zowel binnen als buiten de huiselijke kring voorkwamen.

Volgens het CBS zijn er jaarlijks 100.000 slachtoffers van aanranding, verkrachting en/of misbruik. Hiervan is 90% vrouw en 10% man. Wordt fysieke seksuele intimidatie zoals ongewenste aanrakingen meegeteld, dan ligt het aantal slachtoffers nog veel hoger. 3% van de bevolking van 16 jaar en ouder (470 duizend personen) zei in de afgelopen 12 maanden slachtoffer te zijn geweest van enige vorm van fysiek seksueel geweld.

Tel je ook de slachtoffers van niet-fysiek seksueel geweld mee (van staren tot online seksueel misbruik) dan gaat het jaarlijks om maar liefst 1,6 miljoen personen (16 jaar en ouder), ofwel 11% van de bevolking.

Bij minstens 185 duizend personen (1,3%) kwam het seksuele geweld structureel voor.

Wat valt op?

Het percentage van seksueel misbruik ligt bij vrouwen hoger dan bij mannen: 15% tegen 7%. 5% van de vrouwen zei te zijn geconfronteerd met fysiek seksueel geweld, 11% met niet-fysieke seksuele intimidatie en 7% met online seksuele intimidatie.

Ten slotte valt op dat mensen met een verstandelijke beperking vier keer vaker slachtoffer zijn van seksueel geweld.

Bronnen: Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Geweld 2020, CBS en Factsheet Centrum Seksueel Geweld

Aantal verkrachtingen Nederland

Over het algemeen wordt gesteld dat 1 op de 8 vrouwen en 1 op de 25 mannen ooit is verkracht.

Er zijn nog geen definitieve cijfers van 2019 en 2020 als het gaat om het aantal verkrachtingen in Nederland. De voorlopige cijfers laten echter bijna een verdubbeling zien ten opzichte van het aantal verkrachtingen in 2015. Onderstaande tabel toont alleen de door de politie geregistreerde verkrachtingen in de afgelopen jaren. We kunnen ervan uitgaan dat het daadwerkelijke aantal verkrachtingen dat heeft plaatsgevonden, veel hoger ligt.

Jaartal Aantal verkrachtingen
2015 1.265
2016 1.535
2017 1.760
2018 1.940
2019 2.055*
2020 2.010*

Tabel met het aantal geregistreerde verkrachtingen in 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 en 2020. Bronnen: CBS en Factsheet Centrum Seksueel Geweld

Aantal aanrandingen Nederland

Het voorlopige aantal aanrandingen in Nederland van 2020 lijkt iets verbeterd ten opzichte van voorgaande jaren. Ook hier is het echter goed te beseffen dat de getoonde cijfers alleen door de politie geregistreerde aanrandingen betreft. En dat van sommige aanrandingen die in 2020 plaatsvonden, (nog) geen melding is gedaan.

Jaartal Aantal aanrandingen
2015 1.720
2016 2.220
2017 2.210
2018 2.385
2019 2.245*
2020 1.925*

Tabel met het aantal geregistreerde aanrandingen in 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 en 2020. Bron: CBS

Aantal zedendelicten Nederland

Onder ‘zedendelicten’ vallen onder andere de gevallen van eenvoudige en zware mishandeling, bedreiging en stalking, de seksuele misdrijven, de levensdelicten moord en doodslag, gijzeling en mensenhandel. Waar het voorlopige cijfer van 2019 was gestegen ten opzichte van het jaar ervoor, lijkt er in 2020 een daling te hebben plaatsgevonden. Wederom betreft het voorlopige cijfers die een vertekend beeld kunnen geven van de realiteit.

Jaartal Aantal gewelds- en seksuele misdrijven
2015 92.475
2016 90.200
2017 85.335
2018 83.325
2019 83.765*
2020 79.410*

Tabel met het aantal zedendelicten in 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 en 2020. Bron:CBS

Cijfers seksueel misbruik kinderen

Onderstaande tabel toont het aantal door de politie geregistreerde gevallen van seksueel misbruik van kinderen in 2015 tot en met 2020. De voorlopige cijfers van 2019 en 2020 kunnen, meer dan de andere cijfers, verschillen van de definitieve cijfers die later bekend zullen worden. Zeker met het oog op mogelijke schaamte bij kinderen om iemand over het voorval te vertellen.

Jaartal Aantal ontucht met minderjarige
2015 875
2016 860
2017 875
2018 930
2019 1.005*
2020 865*

Tabel met het aantal geregistreerde gevallen in 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 en 2020. Bron:CBS

Online seksueel geweld

6,4% van de bevolking van 16 jaar en ouder (930 duizend personen) gaf aan dat ze in 2022 slachtoffer zijn geweest van online seksuele intimidatie. Seksueel kwetsende opmerkingen, zoals shaming, en het ongevraagd toesturen van seksueel beeldmateriaal kwam het vaakst voor. 13% van deze slachtoffers heeft structureel (minimaal één keer per maand) met online seksuele intimidatie te maken gehad.

In 2018 was 0,7% van internetgebruikers van 12 jaar en ouder slachtoffer van cyberincidenten in de persoonlijke sfeer waarbij sprake was van seksuele (bij)bedoelingen. Dat zijn 100.000 mensen per jaar.

Uit de Dadermonitor seksueel geweld tegen kinderen 2015-2019 blijkt dat, mede omdat seksueel geweld steeds meer online plaatsvindt, de gemiddelde leeftijd van slachtoffers en daders sterk is gedaald. Fonds Slachtofferhulp deelt de zorgen van Nationaal Rapporteur Herman Bolhaar. Hij vindt net als wij dat de huidige aanpak van seksueel geweld tegen kinderen ontoereikend is.

Bronnen: Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Geweld 2020, CBS, Digitale Veiligheid & Criminaliteit 2018, CBS en Dadermonitor seksueel geweld tegen kinderen 2015-2019, Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen

Seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksuele intimidatie

Seksueel grensoverschrijdend gedrag is een parapluterm voor verschillende vormen van seksuele intimidatie en seksueel geweld. Dit ongepaste gedrag loopt uiteen van ongewenste opmerkingen en het ongevraagd toesturen van seksueel beeldmateriaal, tot fysiek seksueel geweld zoals aanranding en verkrachting. Het aantal Nederlanders boven de 16 jaar dat hiervan slachtoffer is geworden is in 2022 gestegen naar 1,8 miljoen mensen

Meer dan de helft van jonge vrouwen tussen de 18 en 24 jaar gaven aan in 2022 seksueel grensoverschrijdend gedrag te hebben meegemaakt, zo’n 52%. Bij jonge mannen is dit percentage 15%. Ook biseksuele vrouwen zijn een kwetsbare groep: bijna de helft zegt slachtoffer te zijn geweest.
Lees hier meer over seksueel geweld bij jonge vrouwen en biseksuele personen.

Bij seksuele intimidatie, zowel in het echte leven als online, waren veruit de meeste daders onbekenden. Bij fysiek geweld, dus een aanranding of verkrachting, was in 7 op de 10 gevallen de dader een bekende van het slachtoffer.

Bronnen: Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Geweld 2022, CBS.

Aangiftebereidheid seksueel misbruik in Nederland

We kunnen nog niet 100% uitgaan van de voorlopige cijfers van seksueel misbruik in Nederland. Maar ook de cijfers van eerdere jaren wijken mogelijk af van de realiteit. Omdat een slachtoffer zich schaamt of niet veilig voelt om het te delen, worden veel gevallen van seksueel geweld niet direct – of zelfs helemaal niet – gemeld.

Onderstaande tabel maakt dit duidelijk met betrekking tot verkrachtingen:

Cijfers meldingen CSG 2018 2019
Slachtoffers acute fase gemeld 1.641 1.888
Slachtoffers langer dan 7 dagen geleden gemeld 1.609 2.260
totaal slachtoffers gemeld 3.250 4.148
% minderjarige slachtoffers 31 31

 * Met ‘acute fase’ wordt bedoeld: binnen 7 dagen na het incident.

Ook de aangiftebereidheid van seksueel geweld lijkt kleiner te worden. Met wederom cijfers van verkrachtingszaken als voorbeeld, laat onderstaande tabel zien hoe het gat tussen verkrachtingen en aangiftes groeit:

Cijfers verkrachtingszaken aangiftebereidheid Nederland

Wat doet Fonds Slachtofferhulp?

Fonds Slachtofferhulp zet zich in voor erkenning en de juiste hulpverlening voor slachtoffers. Berechting van daders helpt bij het verwerken van traumatische ervaringen en bij het aanpakken van het probleem op nationaal niveau. Daarom is het belangrijk altijd aangifte te doen van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Ben jij of ken jij een slachtoffer van seksueel geweld? Via de Slachtofferwijzer vind je de juiste organisaties voor hulp bij juridische stappen, emotionele of praktische ondersteuning.