Cijfers seksueel misbruik Nederland

De cijfers van seksueel geweld zijn verontrustend. Inzicht in deze cijfers helpt bewust te worden van de omvang en actualiteit van het probleem. Fonds Slachtofferhulp zet daarom alle feiten en actuele cijfers per vorm van seksueel misbruik op een rij.

Seksueel misbruik Nederland

Of het nu gaat om seksuele intimidatie, om seksuele uitbuiting van een minderjarige, om gedwongen seks na bedreiging of om grenzen die zijn overschreden in beschonken toestand, seksueel misbruik komt in Nederland ontzettend veel voor. Uit de statistieken blijkt dat seksueel misbruik steeds meer online plaatsvindt en dat (daarmee) de leeftijd van zowel slachtoffers als daders steeds lager wordt. De huidige aanpak van seksueel misbruik in Nederland is mede hierom alles behalve effectief. Fonds Slachtofferhulp zet zich in voor de vele slachtoffers. En maakt zich hard voor een betere aanpak van het probleem zodat de cijfers van seksueel geweld niet verder stijgen, maar dalen.

Cijfers seksueel geweld

Seksueel geweld omvat een of meer vormen van niet-fysieke seksuele intimidatie, fysiek seksueel geweld en online seksuele intimidatie. Onderstaande cijfers betreffen voorvallen die zowel binnen als buiten de huiselijke kring voorkwamen.

Volgens het CBS gaf 9 procent van de 16-plussers aan dat zij in de afgelopen vijf jaar slachtoffer zijn geweest van fysiek seksueel geweld. In 2020 was dit percentage 8 procent. Vier procent zei in 2022 dat ze in de afgelopen 12 maanden slachtoffer zijn van fysiek seksueel geweld, dat zijn omgerekend 510 duizend personen.

Als je ook de slachtoffers van niet-fysiek seksueel geweld meetelt dan gaat het jaarlijks om 1,8 miljoen mensen (van 16 jaar en ouder), oftewel 15% van de Nederlands bevolking. Dat is meer dan in 2020, toen was percentage 12%.

Bij 6% van de slachtoffers in de afgelopen 12 maanden had het fysieke seksuele geweld een structureel karakter. Bij niet-fysiek seksueel geweld was het bij 14% van de slachtoffers structureel. Deze slachtoffers werden minstens één keer per maand geïntimideerd.

Wat valt op?

Slachtoffers van fysiek seksueel geweld zijn vaak jonge vrouwen, 21 procent van de vrouwen van 18 tot 24 jaar heeft in de afgelopen 12 maanden fysiek seksueel geweld meegemaakt. Dit is vijf keer zo vaak als hun mannelijke leeftijdsgenoten.

Ondanks dat seksueel geweld opvalland vaak vrouwen treft, overkomt het ook veel mannen. Zo is 1 op de 25 Nederlandse mannen ooit verkracht en kreeg drie op de tien mannen met één of meerdere vormen van niet-fysiek seksueel grensoverschrijdend gedrag te maken.

Binnen de lhbti-gemeenschap ligt dit cijfer nog hoger: 25% van de homoseksuele en biseksuele mannen ervaren seksueel geweld, elk jaar. 1 op de 3 mannen praat nooit over hun ervaring. Dit maakt het moeilijk om de cijfers te registreren. Lees in dit interview meer over seksueel geweld tegen mannen.

Ook biseksuele vrouwen zijn vaak slachtoffer, 17 procent van hen was in het afgelopen jaar slachtoffer van fysiek seksueel geweld, van de homoseksuele vrouwen en heteroseksuele vrouwen was dit 4 procent.

Daarnaast zijn ook alleenstaanden en alleenstaande ouders vaker slachtoffer van seksueel geweld dan mensen met een partner, ongeacht of zij kinderen hebben.

Bronnen: Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Geweld 2020, CBS en Factsheet Centrum Seksueel Geweld

Aantal verkrachtingen Nederland

Er zijn nog geen definitieve cijfers van 2021 en 2022 als het gaat om het aantal verkrachtingen in Nederland. De voorlopige cijfers laten wel bijna een verdubbeling zien ten opzichte van het aantal verkrachtingen in 2015. Onderstaande tabel toont alleen de door de politie geregistreerde verkrachtingen in de afgelopen jaren. We kunnen ervan uitgaan dat het daadwerkelijke aantal verkrachtingen dat heeft plaatsgevonden, veel hoger ligt.

*Dit zijn voorlopige cijfers.

Tabel met het aantal geregistreerde verkrachtingen van 2015 t/m 2022. Bron: CBS.

Aantal aanrandingen Nederland

In 2020 was het aantal aanrandingen een stuk lager dan het jaar ervoor, maar na 2020 stijgt dit aantal weer heel hard. De cijfers die je hier ziet zijn door de politie geregistreerde aanrandingen. En dat van sommige aanrandingen die eerder plaatsvonden, (nog) geen melding is gedaan.

*Dit zijn voorlopige cijfers.

Tabel met het aantal geregistreerde aanrandingen van 2015 t/m 2022. Bron: CBS

Aantal zedendelicten Nederland

Onder ‘zedendelicten’ vallen onder andere de gevallen van eenvoudige en zware mishandeling, bedreiging en stalking, de seksuele misdrijven, de levensdelicten moord en doodslag, gijzeling en mensenhandel. In 2019 steeg het aantal zedendelicten iets ten opzichte van het jaar ervoor, in 2020 daalde dit weer. In 2021 en 2022 lijkt er ook een daling te zijn, maar deze cijfers zijn nog niet definitief.

*Dit zijn voorlopige cijfers.

Tabel met het aantal zedendelicten in 2015 t/m 2022. Bron: CBS

Cijfers seksueel misbruik kinderen

Onderstaande tabel toont het aantal door de politie geregistreerde gevallen van seksueel misbruik van kinderen van 2015 tot en met 2022. Waarschijnlijk ligt het werkelijke aantal veel hoger, bij veel kinderen is er mogelijke schaamte om iemand over het voorval te vertellen.

*Dit zijn voorlopige cijfers.

Tabel met het aantal geregistreerde gevallen in 2015 t/m 2022. Bron: CBS

Online seksueel geweld

6,4% van de bevolking van 16 jaar en ouder (930 duizend personen) gaf aan dat ze in 2022 slachtoffer zijn geweest van online seksuele intimidatie. Seksueel kwetsende opmerkingen, zoals shaming, en het ongevraagd toesturen van seksueel beeldmateriaal kwam het vaakst voor. 13% van deze slachtoffers heeft structureel (minimaal één keer per maand) met online seksuele intimidatie te maken gehad.

In 2018 was 0,7% van internetgebruikers van 12 jaar en ouder slachtoffer van cyberincidenten in de persoonlijke sfeer waarbij sprake was van seksuele (bij)bedoelingen. Dat zijn 100.000 mensen per jaar.

Uit de Dadermonitor seksueel geweld tegen kinderen 2015-2019 blijkt dat, mede omdat seksueel geweld steeds meer online plaatsvindt, de gemiddelde leeftijd van slachtoffers en daders sterk is gedaald. Fonds Slachtofferhulp deelt de zorgen van Nationaal Rapporteur Herman Bolhaar. Hij vindt net als wij dat de huidige aanpak van seksueel geweld tegen kinderen ontoereikend is.

Bronnen: Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Geweld 2020, CBS, Digitale Veiligheid & Criminaliteit 2018, CBS en Dadermonitor seksueel geweld tegen kinderen 2015-2019, Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen

Aangiftebereidheid seksueel misbruik in Nederland

We kunnen nog niet 100% uitgaan van de voorlopige cijfers van seksueel misbruik in Nederland. Maar ook de cijfers van eerdere jaren wijken mogelijk af van de realiteit. Omdat een slachtoffer zich schaamt of niet veilig voelt om het te delen, worden veel gevallen van seksueel geweld niet direct – of zelfs helemaal niet – gemeld.

Onderstaande tabel maakt dit duidelijk met betrekking tot verkrachtingen:

 * Met ‘acute fase’ wordt bedoeld: binnen 7 dagen na het incident.

Ook de aangiftebereidheid van seksueel geweld lijkt kleiner te worden. Met wederom cijfers van verkrachtingszaken als voorbeeld, laat onderstaande tabel zien hoe het gat tussen verkrachtingen en aangiftes groeit: