Cijfers seksueel misbruik Nederland

Hoeveel mensen worden slachtoffer van seksueel misbruik? Lees hier cijfers over het aantal verkrachtingen, aanrandingen, zedendelicten en online seksueel geweld in Nederland.


De cijfers van seksueel geweld zijn verontrustend. Inzicht in deze cijfers helpt bewust te worden van de omvang en actualiteit van het probleem. Fonds Slachtofferhulp zet daarom alle feiten en actuele cijfers per vorm van seksueel misbruik op een rij.

Seksueel misbruik Nederland

Of het nu gaat om seksuele intimidatie, om seksuele uitbuiting van een minderjarige, om gedwongen seks na bedreiging of om grenzen die zijn overschreden in beschonken toestand, seksueel misbruik komt in Nederland ontzettend veel voor. Uit de statistieken blijkt dat seksueel misbruik steeds meer online plaatsvindt en dat (daarmee) de leeftijd van zowel slachtoffers als daders steeds lager wordt. De huidige aanpak van seksueel misbruik in Nederland is mede hierom alles behalve effectief. Fonds Slachtofferhulp zet zich in voor de vele slachtoffers. En maakt zich hard voor een betere aanpak van het probleem zodat de cijfers van seksueel geweld niet verder stijgen, maar dalen.

Cijfers seksueel geweld

Seksueel geweld omvat een of meer vormen van niet-fysieke seksuele intimidatie, fysiek seksueel geweld en online seksuele intimidatie. Onderstaande cijfers betreffen voorvallen die zowel binnen als buiten de huiselijke kring voorkwamen.

Volgens het CBS gaf 9 procent van de 16-plussers aan dat zij in de afgelopen vijf jaar slachtoffer zijn geweest van fysiek seksueel geweld. In 2020 was dit percentage 8 procent. Vier procent zei in 2022 dat ze in de afgelopen 12 maanden slachtoffer zijn van fysiek seksueel geweld, dat zijn omgerekend 510 duizend personen.

Als je ook de slachtoffers van niet-fysiek seksueel geweld meetelt dan gaat het jaarlijks om 1,8 miljoen mensen (van 16 jaar en ouder), oftewel 15% van de Nederlands bevolking. Dat is meer dan in 2020, toen was percentage 12%.

Bij 6% van de slachtoffers in de afgelopen 12 maanden had het fysieke seksuele geweld een structureel karakter. Bij niet-fysiek seksueel geweld was het bij 14% van de slachtoffers structureel. Deze slachtoffers werden minstens één keer per maand geïntimideerd.

Wat valt op?

Slachtoffers van fysiek seksueel geweld zijn vaak jonge vrouwen, 21 procent van de vrouwen van 18 tot 24 jaar heeft in de afgelopen 12 maanden fysiek seksueel geweld meegemaakt. Dit is vijf keer zo vaak als hun mannelijke leeftijdsgenoten.

Ondanks dat seksueel geweld opvalland vaak vrouwen treft, overkomt het ook veel mannen. Zo is 1 op de 25 Nederlandse mannen ooit verkracht en kreeg drie op de tien mannen met één of meerdere vormen van niet-fysiek seksueel grensoverschrijdend gedrag te maken.

Binnen de lhbti-gemeenschap ligt dit cijfer nog hoger: 25% van de homoseksuele en biseksuele mannen ervaren seksueel geweld, elk jaar. 1 op de 3 mannen praat nooit over hun ervaring. Dit maakt het moeilijk om de cijfers te registreren. Lees in dit interview meer over seksueel geweld tegen mannen.

Ook biseksuele vrouwen zijn vaak slachtoffer, 17 procent van hen was in het afgelopen jaar slachtoffer van fysiek seksueel geweld, van de homoseksuele vrouwen en heteroseksuele vrouwen was dit 4 procent.

Daarnaast zijn ook alleenstaanden en alleenstaande ouders vaker slachtoffer van seksueel geweld dan mensen met een partner, ongeacht of zij kinderen hebben.

Bronnen: Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Geweld 2020, CBS en Factsheet Centrum Seksueel Geweld

Aantal verkrachtingen Nederland

Er zijn nog geen definitieve cijfers van 2022 en 2023 als het gaat om het aantal verkrachtingen in Nederland. De voorlopige cijfers laten wel bijna een verdubbeling zien ten opzichte van het aantal verkrachtingen in 2015. Onderstaande tabel toont alleen de door de politie geregistreerde verkrachtingen in de afgelopen jaren. We kunnen ervan uitgaan dat het daadwerkelijke aantal verkrachtingen dat heeft plaatsgevonden, veel hoger ligt.

Jaartal Aantal verkrachtingen
2015 1.265
2016 1.535
2017 1.760
2018 1.940
2019 2.055
2020 2.065
2021 2.405
2022 2.905*
2023 2.415*

*Dit zijn voorlopige cijfers.

Tabel met het aantal geregistreerde verkrachtingen van 2015 t/m 2023. Bron: CBS.

Aantal aanrandingen Nederland

In 2020 was het aantal aanrandingen een stuk lager dan het jaar ervoor, maar na 2020 stijgt dit aantal weer heel hard. De cijfers die je hier ziet zijn door de politie geregistreerde aanrandingen. En dat van sommige aanrandingen die eerder plaatsvonden, (nog) geen melding is gedaan.

Jaartal Aantal aanrandingen
2015 1.720
2016 2.220
2017 2.210
2018 2.385
2019 2.250
2020 1.955
2021 2.270
2022 2.995*
2023 2.560*

*Dit zijn voorlopige cijfers.

Tabel met het aantal geregistreerde aanrandingen van 2015 t/m 2023. Bron: CBS

Aantal zedendelicten Nederland

Onder ‘zedendelicten’ vallen onder andere de gevallen van eenvoudige en zware mishandeling, bedreiging en stalking, de seksuele misdrijven, de levensdelicten moord en doodslag, gijzeling en mensenhandel. In 2019 steeg het aantal zedendelicten iets ten opzichte van het jaar ervoor, in 2020 daalde dit weer. In 2021 en 2023 lijkt er ook een daling te zijn, maar de cijfers van 2023 zijn nog niet definitief.

Jaartal Aantal gewelds- en seksuele misdrijven
2015 92.475
2016 90.200
2017 85.335
2018 83.325
2019 83.960
2020 80.235
2021 76.360
2022 80.570*
2023 75.735*

*Dit zijn voorlopige cijfers.

Tabel met het aantal zedendelicten in 2015 t/m 2023. Bron: CBS

Cijfers seksueel misbruik kinderen

Onderstaande tabel toont het aantal door de politie geregistreerde gevallen van seksueel misbruik van kinderen van 2015 tot en met 2023. Waarschijnlijk ligt het werkelijke aantal veel hoger, bij veel kinderen is er mogelijke schaamte om iemand over het voorval te vertellen.

Jaartal Aantal ontucht met minderjarige
2015 875
2016 860
2017 875
2018 930
2019 1.015
2020 910
2021 970
2022 1045*
2023 785*

*Dit zijn voorlopige cijfers.

Tabel met het aantal geregistreerde gevallen in 2015 t/m 2023. Bron: CBS

Online seksueel geweld

6,4% van de bevolking van 16 jaar en ouder (930 duizend personen) gaf aan dat ze in 2022 slachtoffer zijn geweest van online seksuele intimidatie. Seksueel kwetsende opmerkingen, zoals shaming, en het ongevraagd toesturen van seksueel beeldmateriaal kwam het vaakst voor. 13% van deze slachtoffers heeft structureel (minimaal één keer per maand) met online seksuele intimidatie te maken gehad.

In 2018 was 0,7% van internetgebruikers van 12 jaar en ouder slachtoffer van cyberincidenten in de persoonlijke sfeer waarbij sprake was van seksuele (bij)bedoelingen. Dat zijn 100.000 mensen per jaar.

Uit de Dadermonitor seksueel geweld tegen kinderen 2015-2019 blijkt dat, mede omdat seksueel geweld steeds meer online plaatsvindt, de gemiddelde leeftijd van slachtoffers en daders sterk is gedaald. Fonds Slachtofferhulp deelt de zorgen van Nationaal Rapporteur Herman Bolhaar. Hij vindt net als wij dat de huidige aanpak van seksueel geweld tegen kinderen ontoereikend is.

Bronnen: Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Geweld 2020, CBSDigitale Veiligheid & Criminaliteit 2018, CBS en Dadermonitor seksueel geweld tegen kinderen 2015-2019, Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen

Aangiftebereidheid seksueel misbruik in Nederland

We kunnen nog niet 100% uitgaan van de voorlopige cijfers van seksueel misbruik in Nederland. Maar ook de cijfers van eerdere jaren wijken mogelijk af van de realiteit. Omdat een slachtoffer zich schaamt of niet veilig voelt om het te delen, worden veel gevallen van seksueel geweld niet direct – of zelfs helemaal niet – gemeld.

Onderstaande tabel maakt dit duidelijk met betrekking tot verkrachtingen:

Cijfers meldingen CSG 2018 2019 2021 2022 2023
Slachtoffers acute fase gemeld 1.641 1.888 1.870 2.442 2.304
Slachtoffers langer dan 7 dagen geleden gemeld 1.609 2.260 681 1.162 1.270
totaal slachtoffers gemeld 3.250 4.148 3.823 5.564 4.873
Percentage minderjarige slachtoffers 31% 31% 32% 26% ?

 * Met ‘acute fase’ wordt bedoeld: binnen 7 dagen na het incident.

Ook de aangiftebereidheid van seksueel geweld lijkt kleiner te worden. Met wederom cijfers van verkrachtingszaken als voorbeeld, laat onderstaande tabel zien hoe het gat tussen verkrachtingen en aangiftes groeit:

Cijfers verkrachtingszaken aangiftebereidheid Nederland

Wat doet Fonds Slachtofferhulp?

Fonds Slachtofferhulp zet zich in voor erkenning en de juiste hulpverlening voor slachtoffers. Berechting van daders helpt bij het verwerken van traumatische ervaringen en bij het aanpakken van het probleem op nationaal niveau. Daarom is het belangrijk altijd aangifte te doen van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Ben jij of ken jij een slachtoffer van seksueel geweld? Via de Slachtofferwijzer vind je de juiste organisaties voor hulp bij juridische stappen, emotionele of praktische ondersteuning.