Wanneer ben je een slachtoffer? Waar komt het woord ‘slachtoffer’ vandaan? En doet de algemene interpretatie hiervan wel recht aan hoe slachtofferschap wordt ervaren? Wij vormden onze eigen interpretatie aan de hand van gesprekken met mensen die het daadwerkelijk doorleven.
Het woord ‘slachtoffer’ wordt tegenwoordig op verschillende manieren uitgelegd.
Volgens Van Dale betekent het woord ‘slachtoffer’:
“Iemand die buiten zijn schuld lichamelijke, financiële of geestelijke schade lijdt; iemand die het moet ontgelden”.
Het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands geeft de volgende betekenis:
“Een door ongeluk getroffen persoon”.
En Wikipedia legt de definitie van het woord ‘slachtoffer’ iets breder uit:
“[…] een persoon die een schokkende gebeurtenis (buiten de gebruikelijke menselijke ervaring) heeft meegemaakt, daarvan getuige is geweest of erover gehoord heeft en daarbij is gedood of gewond en/of benadeeld, en/of daarop met een intens gevoel van machteloosheid en intense angst heeft gereageerd. […]”.
Zo schrijft de Volkskrant n.a.v. een interview met de zussen Mirjam en Sandra, die hun ouders en broers verloren in de MH17-ramp:
“Het verdriet en het gemis was (en is) er altijd, maar de zussen hebben er nooit hun levens door laten bepalen. Zowel in eigen kring als in interviews verzetten ze zich vanaf het begin openlijk tegen de slachtofferrol. Die past hun niet, zo zijn ze ook niet opgevoed. Wel met: rug recht, blik vooruit. En niet bang zijn dat je iets niet kunt.”
In een eerder interview vertelden ze dat het medeleven vanuit hun omgeving op momenten juist heel moeilijk was:”Ze vinden ons zielig. En dat is nou precies het laatste wat we willen.”
Zoals Hameeda Lakho, die zelf kindermishandeling en huiselijk geweld heeft meegemaakt en van daaruit de Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid oprichtte. Zij organiseert bijeenkomsten waarmee lotgenoten zich gezien en gehoord voelen. Want ze weet uit eigen ervaring hoe belangrijk die erkenning is voor het hervinden van de kracht in jezelf:
“Ik weet dat ik het verschil kan maken door voor mensen op te komen. Door te zeggen: je hebt bestaansrecht en je wordt niet langer ontkend. Het is ook onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om slachtoffers die erkenning te bieden en een stem te geven. Daarom vind ik de samenwerking met Fonds Slachtofferhulp zo bijzonder. Door mensen een helpende hand te geven, kunnen ze hun kracht terugvinden. Want wij zijn hele sterke mensen en hebben al zo veel overwonnen.”
Nathalie van Eck, die als lotgenoot haar bijeenkomsten en inloopavonden bijwoont, zegt het volgende:
“Je realiseert je, wanneer je eerlijk naar jezelf bent, dat je getekend bent voor het leven. Dat is iets waar we mee om moeten leren gaan. En tegelijkertijd realiseer je je dat je heel sterk bent, en nog steeds van alles kunt bereiken.’’