Waarom veiligheidssystemen?
In Nederland overlijden jaarlijks meer dan 600 mensen in het verkeer. In 2017 waren 100 van hen fietsers en voetgangers. Zij werden doodgereden door een automobilist. Bij botsingen tussen twee automobilisten overleden nog eens 42 mensen. Bestuurders van bestelbusjes en vrachtwagens waren in dat jaar gezamenlijk verantwoordelijk voor 117 verkeersdoden. Uit een onderzoeksrapport van ETSC blijkt dat ISA – één van de verplichte veiligheidssystemen – het aantal verkeersdoden met wel 20 procent kan verminderen.
Wat doet zo’n ADAS precies?
ADAS is een verzamelnaam voor zo’n 30 veiligheidssystemen. Samen helpen ze de automobilist om makkelijker en veiliger te rijden. Denk daarbij aan noodremsystemen die de auto vanzelf kunnen stoppen, alertheidsbewaking die merkt wanneer een bestuurder in slaap valt en rijbaanassistentie die je corrigeert wanneer je te ver naar de andere rijbaan wijkt.
En, eentje waar een hoop over te doen is: de Intelligent Speed Assistant. ISA is een snelheidsbegrenzer die de bestuurder op verschillende manieren attendeert op de toegestane maximumsnelheid. Dat gebeurt door een geluidssignaal en een knipperend verkeersbordje in het instrumentpaneel. Of door een rem-ingreep. ISA slaat, in tegenstelling tot wat sommigen denken, geen GPS of andere identificatiegegevens van de auto op.
Wat merk je er als automobilist van?
De veiligheidssystemen gaan om een rijhulp. Dat betekent dat het systeem het rijden niet overneemt, maar jou als automobilist helpt om veiliger en makkelijker te rijden. Maar automobilisten kunnen wel degelijk verrast worden door de kenmerken van de verschillende systemen. Vooral als zij niet goed op de hoogte zijn van wat een systeem kan doen.
Daarom pleit de ANWB voor goede voorlichting, onder andere door autoverkopers. Chris Hottentot, belangenbehartiger bij ANWB: “Op dit moment krijgen berijders nog te weinig uitleg over de systemen. Tijdens het rijden krijgen ze dan het idee dat het systeem meer kan dan eigenlijk het geval is.” Ook RDW benadrukt het belang van goede kennis onder automobilisten. Samen met SWOV, CBR en TNO werken zij aan het ontwikkelen van internationale eisen voor ADAS-systemen.
Hoewel het systeem verplicht wordt ingebouwd, is gebruik ervan vrijblijvend. Bij het starten van de auto is het systeem ingeschakeld, maar bestuurders kunnen het handmatig uitschakelen.
Zijn er nadelen verbonden aan ADAS?
Rijhulpsystemen – zoals ISA – worden ingezet om risicovol gedrag te vermijden, ongevallen te voorkomen en letsel te beperken. Tegelijkertijd gaat het hier om een interactie tussen imperfecte bestuurders en imperfecte technologie. Een combinatie waar je niet blind op kunt vertrouwen. In het Landelijk Actieplan Verkeersveiligheid zijn daarom aanvullende maatregelen opgenomen om eventuele risico’s van rijhulpsystemen te beperken. Het actieplan zet in op Europese veiligheidseisen voor zelfrijdende voertuigen en Europese monitoring van hoe systemen in praktijksituaties reageren.
Om welke voertuigen gaat het?
De assistentiesystemen zijn verplicht in voertuigen die ná de ingangsdatum nieuw op de markt komen in de EU. Niet alleen auto’s, maar ook bestelwagens, vrachtwagens en bussen worden voorzien van de nieuwe technologie. Vanaf 6 juli is een groot aantal systemen verplicht, maar veel auto’s zijn er nu ook al mee uitgerust. Ben je in het bezit van een nieuwer model auto, dan is de kans groot dat je al eens met één of verschillende van deze systemen te maken hebt gehad.
Hoe zit het met de ‘black box’?
Eén van de systemen die naast het ISA-systeem wordt ingevoerd, is de Event Data Recorder (EDR). In het geval van een botsing slaat dit systeem informatie op, zoals de snelheid, remkracht, toestand van de veiligheidssystemen en werking van de airbags. EDR-gegevens worden gebruikt voor ongevallenonderzoek- en analyse. Vergelijkbaar met de functie van de black box in vliegtuigen, dus. Deze functie is, in tegenstelling tot andere veiligheidssystemen, niet uit te schakelen.
Voor wie zich zorgen maakt over privacy: begin dit jaar benadrukte minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat dat zowel ISA als EDR aan de AVG-privacywetgeving voldoen.
