TrafVic Slachtoffers – werken aan herstel na een verkeersongeval

TrafVic Slachtoffers – werken aan herstel na een verkeersongeval

Detail Info
OrganisatieRijksuniversiteit Groningen en Universiteit Utrecht
ProjectleiderProf. dr. Paul Boelen
DoelstellingHet in kaart brengen van psychosociale problemen van mensen die slachtoffer zijn geworden van een verkeersongeval
Startdatum2019
Looptijd4 jaar
StatusEvalueren behandelingen
Gefinancierd doorFonds Slachtofferhulp
ProgrammaVerkeer en Rouw
Boog Oranje
Boog Oranje
Boog Oranje
Probleem en waarom? Aanpak en resultaten Laatste updates Partners en samenwerking

Wat is het probleem?

Iedere dag stappen miljoenen Nederlanders op de fiets, in de auto of op een scooter. Meestal gaat dat goed. Maar soms gaat het gruwelijk mis. Een ernstig verkeersongeval kan je leven volledig op z’n kop zetten.   

Het aantal ernstige verkeersongevallen in Nederland is de afgelopen jaren gestegen. Jaarlijks raken meer dan 430.000 personen betrokken bij een verkeersongeluk in Nederland. Hiervan belanden zo’n 130.000 mensen op de spoedeisende hulp. Naast de lichamelijke impact, lopen slachtoffers vaak vast in juridische procedures of schadevergoedingen. Veel slachtoffers van ernstige verkeersongevallen ervaren ook langdurige psychosociale klachten, zoals posttraumatische stress (PTSS), somberheid of functioneringsproblemen. 

Wat doen we en waarom?

Met het project TrafVic werken we aan erkenning, betere zorg en passende ondersteuning voor mensen die (psychisch) vastlopen na een verkeersongeval.  

We willen beter begrijpen wat deze mensen doormaken, welke hulp zij nodig hebben en of ze die hulp ook daadwerkelijk krijgen. Tegelijkertijd ontwikkelen en testen we nieuwe online behandelingen, zoals cognitieve gedragstherapie en EMDR, zodat slachtoffers op een toegankelijke en effectieve manier geholpen kunnen worden.  

Voor wie?

Met TrafVic zetten we ons in voor mensen die een ernstig verkeersongeval hebben meegemaakt. 

Doel

Door deze aanpak dragen we bij aan snellere en betere ondersteuning voor verkeersslachtoffers én zorgen we ervoor dat bewezen werkende hulp breder beschikbaar komt. Met de inzichten uit dit project willen we ook invloed uitoefenen op beleid, zodat de zorg én rechtspositie van verkeersslachtoffers structureel verbeterd wordt. Zo maken we een tastbaar verschil in het leven van mensen die vaak tussen wal en schip vallen. 

Aanpak en resultaten

Door inzicht te krijgen in de aard en omvang van psychische klachten bij slachtoffers van verkeersongevallen, zien we precies op welk gebied slachtoffers hulp nodig hebben. Vervolgens kijken we naar hun zorgbehoeften om te zien hoe we deze hulp beter beschikbaar kunnen maken. Op basis van de eerste resultaten, ontwikkelden we de eerste twee online behandelprogramma’s. Lees hieronder meer over de deelstudies, resultaten en behandelingen. 

 

  • Deelstudie: psychische klachten bij slachtoffers van verkeersongevallen

    Dit onderzoek is gebaseerd op gegevens van 328 slachtoffers (gemiddelde leeftijd 32 jaar, 66% vrouw). De meeste deelnemers aan het onderzoek (80%) hadden zelf geen verwondingen opgelopen bij het ongeval. De meeste mensen (59%) ervaren na een ongeval geen of heel weinig mentale klachten. Toch krijgt bijna één op de vijf (18%) wél te maken met ernstige klachten zoals posttraumatische stress, depressie en rouw. Rouw door het verlies van zekerheden over het leven, de toekomst en/of hun gezondheid.

    Vooral mensen die tijdens het ongeval hevige angst of dreiging voelden, lopen meer risico op ernstige klachten. De klachten hangen samen met veel piekeren en moeite hebben met het reguleren van emotie. Hulp bij het doorbreken van piekergedachten en het leren omgaan met emoties kan voor deze groep een groot verschil maken.

    Lees hier de publicatie. 

  • Deelstudie: boosheid en de relatie met posttraumatische stress en andere klachten  

    Deze studie is gebaseerd op gegevens van 250 slachtoffers, van wie gegevens over “boosheid” beschikbaar waren. Deelnemers vulden vragenlijsten in over posttraumatische stress, depressiviteit en functionele beperkingen (moeilijkheden bij de uitvoer van alledaagse activiteiten). Ook werden verschillende vormen van boosheid in kaart gebracht.

    Slachtoffers gaven het vaakst aan boos te zijn op andere mensen en/of de dader, als deze er is. Boosheid die naar binnen is gekeerd of boosheid die gericht is op andere mensen in de omgeving, hangt sterkt samen met klachten als posttraumatische stress, depressie en moeite met dagelijkse activiteiten. Hulpverleners kunnen slachtoffers helpen door aandacht te geven aan deze vormen van boosheid. Dit kan klachten zoals posttraumatische stress en verwante klachten verminderen.

    Lees hier de publicatie.  

  • Deelstudie: zorgbehoeften van slachtoffers van verkeersongevallen 

    Dit onderzoek is gebaseerd op gegevens van 269 slachtoffers die betrokken waren bij een verkeersongeval. We onderzochten in hoeverre deze mensen behoeften hadden aan drie verschillende vormen van mentale hulp. Uit ons onderzoek blijkt dat bijna een derde van de slachtoffers behoefte had aan psychologische hulp. De meeste slachtoffers geven de voorkeur aan face-to-face gesprekken met een psycholoog.

    Bijna 18% ervoer een ‘behandelkloof’: zij hadden wel hulp nodig, maar vonden die niet of zochten geen hulp ondanks ernstige klachten. Belangrijke redenen waren moeite om de juiste zorg te vinden, denken dat de problemen ‘niet erg genoeg’ waren en financiële drempels. De behandelkloof is een duidelijke aanleiding om mogelijkheden voor (met name psychologische) hulp voor slachtoffers van verkeersongevallen te blijven verbeteren en beter beschikbaar te maken. 

  • Ontwikkeling: behandelprogramma’s 

    Op basis van de eerste resultaten zijn twee online behandelprogramma’s ontwikkeld: 

    Een programma met zes lessen cognitieve gedragstherapie. 

    Een programma met drie lessen cognitieve gedragstherapie en drie sessies EMDR. 

    Beide behandelingen worden op dit moment getest bij slachtoffers met ernstige psychische klachten. Deelnemers worden begeleid door getrainde therapeuten. Het doel is het verbeteren van herstel en het onderzoeken van het effect van deze online behandelingen na een verkeersongeval.

Johanneke helpt na haar verkeersongeval lotgenoten bij psychische klachten

Het meemaken van een verkeersongeval is vaak heftig. Je kan lichamelijk letsel hebben, maar ook psychisch kan het zwaar zijn, omdat er veel op je afkomt. Johanneke maakte ook zo’n verkeersongeval mee en hield hier nog jaren lichamelijke en geestelijke klachten aan over. Op Slachtofferwijzer vertelt ze over haar ervaring, en over hoe ze lotgenoten helpt om met zulke klachten om te gaan.

Lees het interview hier
  • Rijksuniversiteit Groningen
    Rijksuniversiteit Groningen
    Universiteit Utrecht partner van Fonds Slachtofferhulp
    Universiteit Utrecht
    Expertisecentrum trauma & verlies