Onderzoek: trauma’s staan herstel psychische klachten in de weg

Mensen die last hebben van angst- en depressieve klachten hebben vaak na een jaar minder last. Of zijn zelfs helemaal hersteld. Uit een nieuwe uitkomst van onze meerjarige VICTIMS-studie blijkt dat dit herstel bij mensen die een traumatische gebeurtenis hebben meegemaakt, ernstig wordt belemmerd.

Mensen die in een jaar geen trauma’s meemaken, herstellen of verbeteren ongeveer twee keer zo vaak van al bestaande psychische klachten dan mensen die wel een traumatische gebeurtenis hebben meegemaakt. Het onderzoek toont verder dat de kans op PTSS aanzienlijk wordt vergroot wanneer slachtoffers niet herstellen van bestaande angst- en depressieve klachten. Van de slachtoffers die in meer of mindere mate herstellen van bestaande angst- en depressieve klachten kampt circa 24% met PTSS. Van de slachtoffers die niet herstellen kampt circa 70% met PTSS.

Uitkomsten onderzoek van groot belang hulpverleners

Carlo Contino is hoofd Impact, Kennis & Innovatie van Fonds Slachtofferhulp en medeauteur van de studie. Volgens hem onderstreept de uitkomst van dit onderzoek het belang voor hulpverleners om grondig te inventariseren of er al psychische klachten waren vóór de traumatische gebeurtenis. “Vaak is de hulp aan slachtoffers van bijvoorbeeld een overval of ernstige bedreiging sterk gericht op het trauma en worden alle klachten daaronder geschaard. Ook de klachten die dus misschien al langer bestonden. Wanneer er sprake is van al bestaande, chronische psychische klachten en daar bovenop komt een traumatische ervaring, dan vraagt dat vaak om meer dan uitsluitend hulpverlening rondom de traumatische gebeurtenis. Dan ligt bijvoorbeeld een doorverwijzing naar de GGZ meer voor de hand. ”

VICTIMS-studie

Het onderzoek is gepubliceerd in het vooraanstaande wetenschappelijke tijdschrift Psychiatry and Clinical Neurosciences, en maakt deel uit van de meerjarige VICTIMS-studie: een meerjarig, grootschalig, kwantitatief onderzoek onder de volwassen Nederlandse bevolking. Het onderzoek is uitgevoerd door onder meer Tilburg University, Centerdata, Fonds Slachtofferhulp en de Universiteit van Twente.

Uitvoer studie

Deze studie is uitgevoerd met het representatieve wetenschappelijke LISS-panel. Voor dit onderzoek zijn de gegevens van 6.942 volwassenen geanalyseerd, van wie 487 personen (7%) tijdens de eerste meting ernstige angst- en depressieve klachten hadden. Van deze groep maakten 162 personen in de periode tussen de eerste en tweede meting een traumatische gebeurtenis mee (zoals fysiek geweld, ongevallen of ernstige bedreigingen), en 325 personen niet. Vervolgens is geanalyseerd in hoeverre slachtoffers en niet-slachtoffers bij de tweede meting waren hersteld of hun klachten sterk waren verminderd. Daarvoor zijn vijf verschillende wetenschappelijke maten voor herstel of vermindering van klachten toegepast (waaronder Reliable Change Index, 25% en 50% reductie van klachten). Alhoewel de vijf maten uiteraard tot verschillende percentages van herstel of vermindering leiden, waren de verschillen tussen slachtoffers en niet-slachtoffers volgens de vijf maten vrijwel gelijk.

Van der Velden, P.G., Contino, C., Lenferink, L., Das, M. & Wittmann, L., (2024). The effects of potentially traumatic events on the recovery from pre-existing anxiety and depression symptomatology and the risk of PTSD. Psychiatry and Clinical Neurosciences,
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/pcn.13725/full

Het onderzoek is gratis te downloaden.