Aan het woord is Isa. Ze was 13 toen een naaktfoto met haar gezicht en naam rondging via WhatsApp en andere social media kanalen. Nu, tien jaar later, heeft ze nog steeds last van schaamtegevoelens. Het is tekenend voor de gevolgen van online shaming op de lange termijn. Wat begint als een leuke flirt, kan uitgroeien tot een situatie die iemands leven verwoest. De schaamte en het schuldgevoel kunnen jarenlang doorwerken. Veel jongeren kampen met depressieve gevoelens, een dissociatieve stoornis, PTSS en soms zelfs suïcidale gedachten. De angst dat naaktfoto’s of videobeelden weer ergens opduiken, achtervolgt hen vaak een leven lang.
Slachtoffers online shaming zoeken zelden hulp
Steeds vaker delen jongeren naaktfoto’s en filmpjes van zichzelf via het internet. Het hoort bij de gezonde (seksuele) ontwikkeling. Maar het gaat mis als de beelden in de verkeerde handen vallen en gedeeld worden. Jongeren die te maken krijgen met online shaming of andere vormen van online seksueel misbruik, gaan zelden op zoek naar hulp. Ze realiseren zich niet altijd dat er sprake is van seksueel misbruik. En zoeken vooral de schuld bij zichzelf. Tegelijkertijd ervaren de meeste slachtoffers maar weinig begrip van hun omgeving.
Victim blaming: de schadelijke bijrijder van online shaming
Een rondje langs een middelbare school-klas, geeft direct een kijkje in één van de minstens zo schadelijke bijrijders van online shaming: victim blaming. Een veel gehoorde reactie van de jongeren is: ‘eigen schuld. Dan moet je maar niet zulke foto’s delen.’ Wanneer een slachtoffer het gevoel krijgt niet geloofd te worden, kan dit van grote invloed zijn op de verwerking en het herstel. Negatieve reacties kunnen zelfs een slachtoffer gevoelsmatig opnieuw slachtoffer maken: secundaire victimisatie.
Platform voor jongeren
Samen met jongeren die online seksueel misbruik hebben meegemaakt, ontwikkelt Fonds Slachtofferhulp een platform. Op het platform zien de krachtige verhalen van jongeren te zien, op een manier die aansluit bij de belevingswereld van deze doelgroep. Ook zien jongeren waar ze hulp kunnen vinden: bij het Centrum Seksueel Geweld, Fier! en Helpwanted (EOKM). Verder vinden ze informatie over:
– Wat is online seksueel misbruik?
– Drempels tot de hulpverlening: gevoelens van schaamte, schuld en eenzaamheid
– Wat kan je als naaste doen en zeggen?
– Waar kan je terecht voor professionele hulp na online seksueel misbruik?
Programma gemist?
Het programma van Pointer terugkijken? Dat kan hier: Lessen in online shaming | KRO-NCRV. Hier vind je ook meer informatie over het onderzoek naar online shaming en onderwijs dat Pointer uitvoerde in samenwerking met DUO Onderwijsonderzoek & Advies.
