Tien jaar na MH17: een lege plek om te blijven

‘Ik wist het meteen. Ze zitten erin.’ Peters dochters Sophie (12), Fleur (10) en Bente (7) zijn eerder die dag samen met hun moeder Ingrid in het vliegtuig gestapt. Het verhaal van Peter is één van de vele verhalen in het boekje ‘Een lege plek om te blijven, Verhalen over MH17 – tien jaar later’.  Acht nabestaanden en acht betrokken professionals vertellen in dit boekje, mogelijk gemaakt door Fonds Slachtofferhulp, over hun persoonlijke ervaringen in de achterliggende tien jaar. Tijdens de herdenking op 17 juli krijgen nabestaanden dit boekje uitgereikt.

Non-stop rollercoaster

In de middag van 17 juli 2014 vertrok vlucht MH17 vanaf Schiphol richting Maleisië. Met een BUK-raket werd het vliegtuig boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten, waarbij alle inzittenden omkwamen. De vliegramp was een schok voor zowel Nederland als in het buitenland. Vele duizenden nabestaanden in Nederland en daarbuiten werden geconfronteerd met het gewelddadige verlies van hele gezinnen, vaders, moeders, kinderen, kleinkinderen, grootouders, broers en zussen, vrienden en collega’s. Een ongekende non-stop rollercoaster van ongeloof, verdriet, rouw, vergeldingsdrang en stress volgt voor velen. Een rollercoaster die ook nu, tien jaar na de vliegramp voor veel mensen voortduurt.

Om de hulpverlening en ondersteuning van slachtoffers van toekomstige rampen te verbeteren, doet Fonds Slachtofferhulp verschillende onderzoeken. Daarnaast hebben we ook direct hulp verleend aan de hand van een nieuwe en bewezen effectieve rouw- en traumatherapie.

De kracht van lotgenotencontact

Simon verloor zijn zoon Richard. “Ervaren dat je niet alleen staat, is voor mij cruciaal geweest. Het is makkelijk om te verdrinken in je eigen rouw, het is makkelijk om na een onbegrijpelijke ramp als deze de hele wereld buiten te sluiten en alleen te blijven met je verlies. Door anderen te zien in hun eigen diepe verdriet, realiseer je je dat je deel van een familie bent, een heel ongelukkige en gebroken familie, maar toch, een familie.”

Het verhaal van Simon uit het boek is tekenend. Veel nabestaanden van de MH17 vliegramp vinden steun bij lotgenoten. De Stichting Vliegramp MH17 heeft daarom het initiatief genomen om bijeenkomsten voor nabestaanden te organiseren. Sinds de oprichting van de Stichting Vliegramp MH17 in 2014 steunt Fonds Slachtofferhulp dit initiatief.

Oorlog en rechtszaak

Paul zit, samen met zijn zoon Levi en zijn partner Joyce, op 17 november 2022 in de rechtszaal op Schiphol. Als de voorzitter de straffen uitspreekt, komende emoties los. “Iedereen heeft zijn eigen waarheid en dat geldt helemaal voor MH17. Maar dit is het moment waarop een onafhankelijk instituut dat zich jarenlang heeft gebogen over alles wat naar voren is gebracht de feiten vaststelt. Dat is ongelooflijk belangrijk.”

Naast het niet te bevatten verlies krijgen nabestaanden in de jaren na de ramp te maken met extra factoren die voor veel mensen het rouwproces bemoeilijkt. Zoals de rechtszaak die in maart 2020 begon tegen de vier verdachten die verantwoordelijk worden gehouden voor het neerhalen van vlucht. Voor de nabestaanden van de 193 Nederlandse slachtoffers gaf dit verschillende emotionele reacties. Gevoelens van boosheid bij de woorden van de verdediging, tot heftig verdriet bij het horen van de naam van geliefden. Bovendien was de MH17-ramp het directe gevolg van een conflictsituatie die nu is uitgemond in een oorlog, voor veel MH17-nabestaanden betekent dit een extra trigger die het rouwen in de weg staat

In 2020 startten we een onderzoek naar de invloed van de rechtszaak op het rouwproces van de nabestaanden.

Herdenking

In de week van de herdenking zullen opnieuw beelden van de ramp de media beheersen. Er worden documentaires gemaakt, reportages geschreven en interviews gehouden. Dit boek verschijnt. Er zijn nabestaanden die aan de herdenking willen ontsnappen. De foto’s en verhalen, de muziek en de woorden zullen wonden openrijten en de rouw weer op de voorgrond plaatsen. Anderen hechten juist aan het delen van hun verdriet. De Australische Meryn en John verloren hun zoon Jack in de vliegramp. Ze proberen zo vaak mogelijk bij de jaarlijkse herdenking in Nederland te zijn. “Die pijn is er altijd. Voor ons is het juist een troost dat mensen meeleven. Dat een groter publiek nog altijd meeleeft en wil herdenken wat er is gebeurd, is voor ons een bevestiging van de grootheid van het verdriet.”