Materiaal met seksueel geweld is veel te makkelijk online te plaatsen en voor slachtoffers veel te moeilijk om te laten verwijderen. Samen met Stichting Offlimits, het Landelijk Centrum Seksueel Geweld, Privacy First en Boekx Advocaten hebben we onderzoek gedaan naar de huidige aanpak. Onze conclusie is duidelijk: de regels bestaan, maar zonder actieve handhaving bieden ze geen bescherming. Beelden worden niet snel genoeg verwijderd en platforms blijven vaak ongestraft doorgaan met de verspreiding.
Online seksueel geweld geen prioriteit
Het onderzoek laat zien dat de regelgeving weliswaar adequaat is, maar dat de handhaving achterblijft. “Regelgeving die alleen op papier bestaat en in de praktijk niet wordt gehandhaafd, biedt burgers geen bescherming”, aldus Otto Volgenant van Boekx Advocaten. “De strijd tegen online seksueel geweld staat momenteel niet op de lijst van prioriteiten van de politie, de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), de Autoriteit Consument en Markt (ACM) en het Commissariaat voor de Media (CvdM). Slachtoffers van online seksueel geweld staan in de kou.”
Enorme impact
De impact van online seksueel geweld is enorm. Wereldwijd is één op de acht kinderen slachtoffer van online seksueel misbruik. In Nederland heeft één op de drie meisjes en 10% van de jongens van 16-17 jaar te maken met online seksuele intimidatie.
Carlo Contino van Fonds Slachtofferhulp: “Slachtoffers ervaren vaak ernstige mentale gezondheidsproblemen zoals depressie, suïcidaliteit, automutilatie, angst en PTSS. Er zijn helaas de afgelopen jaren zelfs gevallen geweest waarbij online seksueel geweld tot zelfdoding bij jongeren leidde. Daarnaast wordt de verwerking van online misbruik bemoeilijkt doordat beeldmateriaal blijft rondgaan.”
Harder optreden tegen partijen die niet meewerken
Robbert Hoving van Stichting Offlimits: “Bij Helpwanted meldden zich in 2024 12.206 slachtoffers van online grensoverschrijdend gedrag, waarvan meer dan 7.400 meldingen gaan over sextortion of het ongewenst verspreiden van intiem beeldmateriaal. Met veel online dienstenaanbieders werken we snel en constructief samen om dit materiaal weg te krijgen. We moeten alleen harder kunnen optreden tegen die partijen die niet meewerken en met dit onderzoek willen we de aanpak verder helpen door aan te geven waar volgens ons de lacunes zitten. Want dat verdienen slachtoffers van online grensoverschrijdend gedrag.”
Aanbevelingen voor een effectievere aanpak
Met het onderzoek brengen we in kaart waar de grootste knelpunten zitten en wat er nodig is voor een betere aanpak. In een brief aan de verantwoordelijke bewindspersonen hebben we zes concrete aanbevelingen gedaan:
- Prioriteit geven aan online seksueel geweld: Toezichthouders en handhavende instanties moeten dit per 1 januari 2026 opnemen in hun prioriteiten.
- Inventarisatie van middelen: De overheid moet voor de zomer van 2025 in kaart brengen wat toezichthouders nodig hebben om effectief te kunnen handhaven.
- Voldoende financiële middelen: Als extra budget nodig is, moet het kabinet hier uiterlijk in het najaar van 2025 geld voor vrijmaken.
- Structureel overleg: Regelmatig overleg tussen toezichthouders, handhavende instanties en partijen zoals Offlimits is cruciaal.
- Intensieve samenwerking met Offlimits: Feitenonderzoek van Offlimits kan als basis dienen voor handhavende maatregelen.
- Jaarlijkse rapportage: Toezichthouders en handhavende instanties moeten vanaf 2026 jaarlijks rapporteren over hun inzet tegen online seksueel geweld.
Samen naar een betere bescherming
Samen met onze partners blijven we ons inzetten voor een strengere aanpak en betere bescherming. In mei 2025 organiseren we een ronde tafel om de bevindingen uit ons onderzoek te bespreken met toezichthouders, beleidsmakers en andere betrokkenen. Alleen door samen te werken kunnen we echte verandering realiseren.
