Verbod op het filmen of fotograferen van een slachtoffer

Het is het ultieme schrikbeeld; een dierbare is betrokken bij een ongeluk. De hulpdiensten zijn nog onderweg en terwijl jouw man, dochter of goede vriend moet vechten voor zijn leven, verzamelen zich hordes mensen. In plaats van dat omstanders helpen, pakken ze hun telefoon en filmen ze de situatie. Met het risico dat het beeldmateriaal via sociale media opduikt, om tot in alle uithoeken van de samenleving verspreid te worden. Zijn we meer geneigd geraakt tot het filmen van een slachtoffer dan dat we iemand helpen?

Een slachtoffer steunen, niet filmen

De media koppen er al langere tijd mee: ‘’Tientallen bestuurders beboet voor filmen vrachtwagenongeluk op A58’’, ‘’Mensen kruipen onder afzetting door om ongeval te filmen’’. En recent nog de aanslag op misdaadverslaggever Peter R. de Vries. Vrij snel na de aanslag circuleerden er op sociale media beelden van de zwaargewonde De Vries.  Het nieuws verspreidde zich zo razendsnel, stel je voor dat de dierbaren van De Vries via de vreselijke beelden op sociale media moesten vernemen wat er was gebeurd.

Het is schokkend om te zien dat mensen het krijgen van ‘’likes’’ in dit soort situaties belangrijker lijken te vinden dan het tonen van medeleven. In plaats van de journalist uit te hangen, kunnen we een slachtoffer ook helpen. Zeker in die eerste kritieke minuten kan hulp van levensbelang zijn. Je kan bijvoorbeeld het alarmnummer bellen of ervoor zorgen dat hulpverleners niet in de weg worden gelopen.

Jaarlijks 1,7 miljoen slachtoffers

Jaarlijks worden in Nederland 1,7 miljoen mensen slachtoffer van een zeer schokkende gebeurtenis. Dat blijkt uit het VICTIMS-project, een onderzoek uitgevoerd in opdracht van Fonds Slachtofferhulp. Slachtofferschap kan iedereen overkomen. Hiervan zijn mensen zich onvoldoende bewust wanneer ze een ongeval fotograferen of filmen. In Duitsland is het al strafbaar om gewonde of omgekomen slachtoffers te filmen. Om dit te ontmoedigen is dit schokkende Duitse voorlichtingsfilmpje gecreëerd. Hierop is te zien hoe dun de scheidslijn kan zijn tussen leed en leedvermaak.

Filmen en fotograferen slachtoffer strafbaar maken

Uit het VICTIMS-project komt ook naar voren dat steun door de omgeving van groot belang is voor slachtoffers om te kunnen herstellen. Het filmen van een slachtoffer laat, in plaats van het tonen van steun en medeleven, het tegenovergestelde zien. Op dit moment is het in Nederland niet strafbaar om beelden te maken van een slachtoffer. Wel is het verschillende keren in de politiek besproken. Zo pleiten de politieke partijen CDA, PvdA en GroenLinks pleiten al langer voor een verbod op het filmen en fotograferen van gewonden. Ze vinden dat mensen die het toch doen, een boete moeten krijgen van ruim 20.000 euro of een gevangenisstraf van een jaar.

Wij staan hier volledig achter en zullen deze initiatiefwet met veel belangstelling blijven volgen.

[Beeld: Blickfanger GBR, campagne Sei kein Gaffer]