In Nederland hebben wij afgesproken hoe we omgaan met verdachten en veroordeelden. Maar hoe gaan we om met de privacy van slachtoffers in de media? Of met de privacy van familieleden van slachtoffers? Inmiddels weten we aan de hand van enkele spraakmakende casussen dat de combinatie slachtofferschap en media soms leidt tot ongewenste situaties voor alle betrokkenen. De gedachte is: dat kan beter en dat moet beter…
Herstelproces slachtoffers
Slachtoffers en nabestaanden hebben veel belang bij journalistiek. Zij zoeken de media vaak op om onrecht aan de kaak te stellen. Journalisten spelen ook regelmatig een cruciale rol bij opsporingszaken. Natuurlijk gaat het dan ook wel eens mis. Regelmatig melden gedupeerden zich bij ons met schrijnende verhalen. Verhalen van slachtoffers die figuurlijk (maar soms ook letterlijk) de fotograaf in de bosjes hebben liggen. Of steeds maar weer dezelfde foto van hetzelfde brandende vliegtuig waarin hun partner omkwam, tegenkomen. Het uitputtende leed van mensen dat wordt geëtaleerd in een sensationele opzet, is voor niemand goed. Daar zal iedereen het mee eens zijn. We weten inmiddels uit grondig onderzoek, dat het voortdurend in de media worden geconfronteerd met de pijnlijke gebeurtenis waarvan je slachtoffer of nabestaande bent, een heel negatieve uitwerking heeft op het herstelproces.
Slachtoffers gekend in wat er verschijnt
Journalisten op hun beurt, verkeren regelmatig in een lastige positie. Ze hebben te maken met een wereld waarin het nieuws sneller dan ooit gebracht moet worden. En dat terwijl bezuinigingen ervoor gezorgd hebben dat er méér werk door steeds minder handen gedaan moet worden. Bovendien liggen journalisten vaak zelf onder vuur en worden slachtoffer van doxing, waarbij hun privégegevens op social media gedeeld worden.
De oplossing is niet klip en klaar. Iedere journalist doet op zijn of haar manier zijn best. Dat neemt niet weg dat een mediaproductie ellendig kan uitpakken voor degene die geportretteerd wordt. Voor ons staat één ding daarom als een paal boven water: slachtoffers en nabestaanden moeten gekend zijn in wat er over hen verschijnt. Het bewustzijn voor het lot van slachtoffers moet omhoog, vooral als het gaat om de gevolgen van het gebruik van beeld. Maar zonder dat het de persvrijheid aantast, want die is nodig voor iedereen. Een klein beetje meer subtiliteit kan echter vaak al een wereld van verschil maken.
Online seminar
Hoe beschermen we privé details van het leven van slachtoffers en nabestaanden? Wat doe je als journalist bij doxing? Of erger, wat als je thuis wordt opgezocht? Vandaag, op de Europese Dag van het Slachtoffer, vindt om 16:00 uur het afsluitend seminar plaats. Onder leiding van Charles Groenhuijsen, gaan onder andere NOS hoofdredacteur Marcel Gelauff, advocaat Richard Korver en één van de initiatiefnemers van Namens de Familie Hans Faber met elkaar in gesprek over het respecteren van ieders privacy in de media. Aanmelden kan nog.
