Privacy & persvrijheid

Waarom dit project?

In Nederland hebben wij afgesproken hoe we omgaan met verdachten en veroordeelden. Maar hoe gaan we om met de privacy van slachtoffers in de media? Of met de privacy van familieleden van slachtoffers? Van het tonen van een autowrak tot onnodige details over een slachtoffer, de relatie tot de dader, een verwijzing naar een publiek optreden, etc. Inmiddels weten we aan de hand van enkele spraakmakende casussen dat de combinatie slachtofferschap en media soms leidt tot ongewenste situaties voor alle betrokkenen. De gedachte is: dat kan beter en dat moet beter….

Lessons learned

In het project privacy & persvrijheid zijn verschillende besloten dialoogsessies en openbare mediacafés georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomsten hebben relevante stakeholders met elkaar van gedachten gewisseld over bewust omgaan met de belangen van slachtoffers in de media. Dit heeft meerdere lessons learned opgeleverd.

Om die opbrengsten blijvend in te bedden bij de beroepsgroep, wil het Fonds samen met de doelgroep in een vervolgproject een middelenmix ontwikkelen: de inzichten worden vertaald naar praktische tips en concrete handvatten met betrekking tot de omgang met en berichtgeving over slachtoffers in de media. We slaan daarom de handen ineen met de (bachelor en post-HBO) studenten journalistiek van de Hogeschool Utrecht, om die vertaalslag te maken.

Gebruik redactionele uitgangspunten

• • Formuleer gezamenlijke uitgangspunten, zorg dat de hele redactie ze kent en maak afspraken om de uitgangspunten met enige regelmaat te bespreken en zo nodig bij te stellen.
  • Bied binnen de uitgangspunten ruimte voor maatwerk en vertrouw daarbij op de professionaliteit van (beeld)verslaggevers.
  • Maak het gesprek met elkaar vast onderdeel van privacy-afwegingen (‘vier-ogen-of-meer-principe’).

Deel je ervaringen

• • Benut ervaringen voor kennisdeling binnen en buiten de redactie en verwerk deze in interne opleidings- en trainingsmodules, maar ook in het curriculum van journalistiek opleidingen.
  • Voer het gesprek met externen (bijvoorbeeld ervaringsdeskundigen), dat heeft meerwaarde boven alleen interne afstemming en overleg.

Leef je in

• • Wees terughoudend met privacygevoelige details en maak steeds de afweging in hoeverre deze relevant zijn voor de waarheidsvinding.
  • Verplaats je in het perspectief van slachtoffer en/of nabestaande: stel dat jijzelf of jouw eigen familielid in deze situatie slachtoffer of nabestaande zou zijn, hoe zou je het bericht dan lezen?

Ga in gesprek

• • Ga in gesprek met slachtoffer/nabestaande en maak goede afspraken over de manier én over het moment waarop het verhaal naar buiten komt. Betrek het slachtoffer steeds opnieuw. Check altijd of betrokkenen op de hoogte zijn gebracht voor publicatie.

Deze lessons learned worden in het vervolgproject door de aankomend beroepsgroep vertaald naar concrete tips en aanbevelingen voor journalisten, (beeld) redacteuren, tv-makers, studenten journalistiek en alle andere betrokkenen.