Pleitbezorging: wat is dat eigenlijk?

In de eerste plaats, wat is public affairs precies?

“Slachtoffers van misdrijven en ongevallen verdienen een sterke stem. Daarom zet Fonds Slachtofferhulp zich in voor hun rechten en belangen. Niet alleen met directe hulp, maar ook door beleid te beïnvloeden. Dit noemen we public affairs: actief pleiten voor betere wetgeving en voorzieningen, eerlijkere procedures en meer erkenning voor slachtoffers.”

Is public affairs hetzelfde als lobbyen?

“Nee, public affairs is méér dan alleen lobbyen. Het betekent dat we inzicht krijgen in de plannen en beslissingen van politici en beleidsmakers en dat inzicht zetten we in om ervoor te zorgen dat de positie van slachtoffers verbeterd wordt. Hiervoor werken we onder andere samen met bewindspersonen, Kamerleden, ministeries en maatschappelijke organisaties.”

Waarom is public affairs zo belangrijk in het werk van Fonds Slachtofferhulp?

“De positie van slachtoffers is helaas niet vanzelfsprekend. Zonder duidelijke regels en wetten kunnen ze vastlopen in ingewikkelde procedures. Denk aan slachtoffers van online seksueel geweld, milieucriminaliteit of verkeersongelukken. Bij wie kunnen ze terecht? Wie helpt hen bij schadevergoeding? Hoe zorgen we ervoor dat hun stem gehoord wordt in de rechtszaal? En wat gebeurt er wanneer hun rechten niet worden nageleefd?

Fonds Slachtofferhulp is dankzij de donateurs een onafhankelijke organisatie en die onafhankelijkheid maakt je een gewaardeerd gesprekspartner. Dat merken we in al die gesprekken die we namens slachtoffers voeren met politici, de rechterlijke macht en belangenorganisaties. Vanuit die positie kijken we waar de mogelijkheden liggen, werken we mee aan nieuwe wetten en beleid en realiseren we echte, structurele verandering voor slachtoffers.”

Kun je concrete voorbeelden noemen van wat Fonds Slachtofferhulp hiermee heeft bereikt?

“Wat als eerste in me opkomt is dat we voor elkaar hebben gekregen dat roekeloos rijgedrag duidelijker in wet- en regelgeving wordt omschreven en zwaarder wordt gestraft. Iemand die met alcohol op veel te hard door een woonwijk rijdt en daarbij alle verkeersregels aan zijn laars lapt, is in ieders ogen ontzettend roekeloos bezig. Maar dat lag juridisch anders en ik ben blij dat dit nu verleden tijd is.

Een ander goed voorbeeld is de wet Seksuele Misdrijven die vorig jaar in werking is getreden. Het Fonds adviseerde al in 2020 op het allereerste wetsontwerp -dat was nog onder minister Grapperhaus- en is de jaren daarna gedurende het hele wetgevingsproces hiermee doorgegaan. Zo worden op ons initiatief ingrijpende zaken zoals shame-sexting, sextortion en grooming gezien als een zedenmisdrijf en niet slechts als een inbreuk op de privacy. Daarnaast zijn op ons advies verschillende gradaties in de strafbaarstelling van aanranding en verkrachting in de wet opgenomen. Eén waarbij dwang bewezen kan worden, en één waarbij dit niet vereist is. In de praktijk betekent dit dat mensen die bijvoorbeeld geen ‘nee’ durfden te zeggen of verstijfden, nu wel aangifte kunnen doen. Zo kan degene die bewust negeerde dat de ander eigenlijk geen seks wilde, vervolgd worden.”

Waar zijn jullie nu mee bezig?

“Wat echt een kwestie van de lange adem is, is de modernisering van het Wetboek van Strafvordering. Dit is de eerste grootscheepse herziening van dit wetboek sinds 1926. Net als bij een renovatie van een oud huis staat of valt alles bij een goede fundering en wat ons betreft zijn dat de slachtofferrechten. Het Fonds zet alles op alles om ervoor te zorgen dat die rechten  afdwingbaar in het nieuwe wetboek worden opgenomen.

Daarnaast maken we ons ernstige zorgen over een nieuwe trend waarbij het Openbaar Ministerie (OM) via een strafbeschikking zelf straffen oplegt in plaats van zaken voor de rechter te brengen. Het gaat hier ook om ernstige zaken zoals een inbraak of mishandeling. Slachtoffers worden bij deze procedures niet betrokken en missen hierdoor een cruciaal moment in de rechtbank om het proces bij te wonen of hun verhaal te doen. Het OM kan via een strafbeschikking slechts een geldboete of een taakstraf opleggen terwijl een rechter in het hetzelfde geval wellicht een gevangenisstraf had opgelegd. Vanuit het perspectief van het slachtoffer valt dit op geen enkele wijze uit te leggen. Als Fonds Slachtofferhulp zullen wij zeker van ons laten horen want wij blijven ons inzetten voor een samenleving waarin slachtoffers serieus worden genomen en slachtofferrechten daadwerkelijk rechten en geen gunsten zijn.”