Zie bijvoorbeeld het bericht dat de NOS publiceerde op 16 april met de kop ‘Nederlanders willen geen fietshelm, maar dat gaat misschien veranderen’. En dat is maar één van de vele nieuwsberichten die de oplossing voor het hoge aantal dodelijke fietsers zoekt in het dragen van een helm. Een volstrekt onterechte oplossing als je het mij vraagt. Ja, er zijn (helaas) weer meer fietsers verongelukt en ja, sommige hoofdletsels (met name veroorzaakt door eenzijdige ongevallen) waren te voorkomen als de fietser een helm zou hebben gedragen. Maar de echte óorzaak van het hoge aantal dodelijke fietsers ligt niet in het feit dat deze fietsers geen helm droegen. Dat ligt in het feit dat er elk jaar ontzettend veel fietsers worden aangereden door motorvoertuigen zoals auto’s of bestelbusjes. En met het dragen van een helm voorkom je nog altijd niet dat je wordt aangereden.
Terugdringen aantal verkeersslachtoffers
Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft als doel het aantal verkeersdoden drastisch te verminderen. Zelfs te halveren in 2030. Een mooi streven en iets dat ik alleen maar toejuich. De manier waaróp de minister dit probeert te bereiken, slaat de plank echter volledig mis. De strategie van het ministerie is blijkbaar om langs basisscholen te gaan om bij kinderen te promoten dat zij vooral een fietshelm moeten dragen. Maar hoe draagt het dragen van een fietshelm bij aan het veiliger worden van het verkeer?
Zoals fietsprofessor Marco te Brömmelstroet zo mooi verwoordde in zijn LinkedIn post:
‘Wanneer u kinderen aanspreekt op hun verantwoordelijkheid om een helm te dragen, legt u de nadruk op individueel gedrag, terwijl juist de overheid verantwoordelijk is voor het creëren van een veilige verkeersomgeving. Daarmee draait u in feite de rollen om: u schuift de gevolgen van gebrekkige of onveilige infrastructuur af op de meest kwetsbare verkeersdeelnemers — kinderen.’
En dat is het precies! Hoe kan het zijn dat een ministerie dat zegt na te streven het aantal verkeersdoden over een paar jaar te hebben gehalveerd, als strategie het dragen van een fietshelm inzet? Hoe bedoel je geld slecht besteed?
Meer focus op verkeersveiligheid
Waar het hier écht om gaat, en wat blijkbaar door veel mensen niet goed begrepen wordt, is dat onze verkeersomgeving onveilig is. Mensen worden elk jaar té vaak aangereden door motorvoertuigen. Als je de cijfers van de oorzaken van het hoge aantal dodelijke fietsers bekijkt, dan zie je namelijk dat er in de afgelopen vijf jaar in totaal maar liefst 675 fietsers en 236 voetgangers zijn overleden door aanrijdingen met motorvoertuigen. In totaal zijn dat er 911. Tegenover 386 fietsers die zijn overleden zonder botsing (dus door een val). Het dragen van een fietshelm zou voor deze laatste groep zeker kunnen bijdragen aan het omlaag brengen van het aantal mensen dat overlijdt na een fietsongeluk. Maar voor de eerste -en verreweg de grootste- groep niet. En laten we daar alsjeblieft met zijn allen de focus op leggen.
Want ja, er gebeuren veel eenzijdige ongevallen met fietsers. Maar er gebeuren elke dag heel veel nare eenzijdige ongevallen waarbij mensen komen te overlijden. Zo zijn er in 2023 maar liefst 6732 65-plussers overleden door een ongelukkige val. Dat zijn er ruim 19 per dag! Ook moesten er meer dan 112.000 65-plussers in 2023 naar de SEH door een val. Dit zijn schrikbarend hoge cijfers. Maar moeten we daarom een campagne starten om 65-plussers aan te sporen met een helm door het leven te gaan omdat er zo’n groot risico is dat zij door een ongelukkige val komen te overlijden? Nee, natuurlijk niet. Hetzelfde geldt voor de fietshelm. Prima als fietsers er vrijwillig voor kiezen die te dragen, maar ga als overheid alsjeblieft tijd en geld beter besteden om het hoge aantal verkeersdoden terug te dringen. Dit begint bij het veiliger maken van het verkeer!
