De Veiligheidsmonitor is een tweejaarlijks onderzoek naar de veiligheid, leefbaarheid en slachtofferschap van veelvoorkomende criminaliteit. De Veiligheidsmonitor 2021 laat een dalende trend zien in het aantal slachtoffers van traditionele vormen van criminaliteit, zoals inbraak, diefstal, geweld en vernieling. Wel neemt het aantal slachtoffers van cybercrime gestaag toe.
Aantal slachtoffers klassiek vormen van criminaliteit neemt af
Het aantal mensen van 15 jaar en ouder dat slachtoffer werd van klassieke vormen van criminaliteit daalde tussen 2012 en 2021 met 43 procent. Tussen 2019 en 2021 is een daling zichtbaar van vijf procent; 17 procent in 2021 ten opzichte van 21 procent in 2019. Een oorzakelijk verband tussen de coronapandemie en criminaliteit was geen onderdeel van het onderzoek. Wel noemt het CBS het aannemelijk dat de pandemie en de bijbehorende genomen maatregelen wel hun invloed hebben gehad op het criminaliteitsbeeld in Nederland.
De grootste daling in traditionele criminaliteit zien we in diefstal en inbraak. Het aantal slachtoffers is tussen 2012 en 2021 gehalveerd. Misdaden waarbij geweld bij kwam kijken, zoals bedreiging mishandeling en seksuele vergrijpen, namen het minst af. Maar, ook in deze categorie is een daling zichtbaar van zo’n 25 procent.
Cyberpesten grootste impact op slachtoffers online criminaliteit
De afname in het aantal slachtoffers van traditionele vormen van criminaliteit gaat gepaard met een toename in slachtoffers van cybercriminaliteit. In 2021 werden bijna 2,5 miljoen mensen, naar eigen zeggen, slachtoffer van online criminaliteitsvormen. We praten hier dan specifiek over online aan- en verkoopfraude, online identiteitsfraude, hacken en online pesten. Het aantal slachtoffers van dergelijke misdaden steeg tussen 2017 en 2021 met ruim 30 procent. De grootste stijging – ruim 80 procent in dezelfde periode – was te zien in aankoopfraude (het niet leveren van bestelde producten of diensten). Het aantal slachtoffers van cyberpesten is tussen 2012 tot 2021 met zo’n 25 procent toegenomen. Uit de veiligheidsmonitor blijkt cyberpesten de grootste emotionele impact op slachtoffers te hebben. Meer dan de helft zegt hier psychische problemen van te ondervinden. Dit in tegenstelling tot tien procent van degenen die met hacken of aankoopfraude te maken hebben gehad.
Belangrijk om te vermelden is dat in de Veiligheidsmonitor alleen rekening wordt gehouden met de meest voorkomende vormen van criminaliteit. Slachtoffers van misdaden met grote maatschappelijk impact – zoals drugscriminaliteit, mensenhandel, fraude en witwassen – worden hier niet in meegenomen.
