Achterstanden in de rechtspraak is een probleem dat al jaren speelt. Het coronavirus heeft de rechtspraak nog verder vertraagd. Slachtofferrechten komen hierdoor in de knel. Dit blijkt uit ons eerdere onderzoek naar de gevolgen van de vertraging in de rechtspraak. Het onderzoek dat NPO Radio 1-podcast Het Onderzoeksbureau uitvoerde, bevestigt opnieuw de grote gevolgen voor alle betrokkenen.
Lagere straffen, lager schadevergoeding
Steeds meer strafzaken, bijvoorbeeld na misbruik of geweld kunnen niet binnen een redelijke termijn kunnen worden behandeld. Vaak met strafvermindering voor de veroordeelde tot gevolg. Ook worden er hierdoor minder taakstraffen én minder hoge schadevergoedingen opgelegd, blijkt uit het onderzoek. Maar waar is het slachtoffer in dit verhaal? Zo’n langslepend proces zorgt er namelijk ook voor dat het slachtoffer jaren in onzekerheid is of er wel recht wordt gedaan aan het veroorzaakte leed. Om vervolgens met lede ogen te moeten aanzien hoe de straf van de dader én schadevergoeding wordt verlaagd. De slachtoffers of nabestaanden hebben het nakijken en worden bij de redelijkheid van termijnen genegeerd.
Geen compensatie voor slachtoffers en nabestaanden
“Dat geldt overigens ook voor het niet-naleven van slachtofferrechten waar nu niet of nauwelijks sancties op staan”, reageert Carlo Contino, adjunct directeur bij Fonds Slachtofferhulp. “Want, wat kan het slachtoffer nu doen als het fout gaat bij het plannen van een zitting? Waar kan een slachtoffer op rekenen als het Openbaar Ministerie zijn eigen aanwijzingen niet opvolgt? Wat gebeurt er als de rechter vergeet het slachtoffer het spreekrecht toe te kennen? Of als het slachtoffer zijn schade niet kan claimen? Het antwoord op al deze vragen ontbreekt en dat is precies waar het nu wringt. Een veroordeelde kan strafvermindering krijgen wanneer een strafzaak te lang op de plank heeft gelegen. Of met andere woorden, wanneer er niet aan de wettelijke ‘redelijke’ termijn is voldaan. Maar bij de niet-naleving van slachtofferrechten ontbreekt het aan sancties of compensatie voor de gedupeerden. Het is goed dat Slachtofferhulp Nederland hiervoor de noodklok luidt en onlangs een campagne is gestart om slachtoffers op hun rechten te wijzen. Zoals het recht op een billijke schadevergoeding.”
Onderzoek naleving slachtofferrechten
Fonds Slachtofferhulp laat onderzoek doen naar de naleving van slachtofferrechten door het NCSR. In dit onderzoek kijken we ook naar passende remedies voor de geïdentificeerde problemen rondom slachtofferrechten. Het huidige slachtofferbeleid is het resultaat van een opstapeling van nieuwe rechten en veranderingen. Maar als die rechten niet goed worden nageleefd, is er geen enkele compensatie voor het slachtoffer. Ook bestaat er te veel willekeur bij toepassing van rechten in de praktijk.
