Met grote schandalen in publieke sectoren als de media en sportwereld, komt het gesprek over (seksueel) grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer steeds meer op gang. Terwijl er steeds meer verhalen naar buiten blijven komen, vragen we ons meer dan ooit af hoe we op een goede manier omgaan met mensen die zo dapper zijn om hun verhaal te delen? Hoe houden we het gesprek op gang en creëren we in Nederland een veilig werkklimaat binnen onder andere scholen, sportclubs, en bedrijven?
Cijfers van seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer
Dat een cultuuromslag nodig is blijkt onder andere uit cijfers van de Nederlandse werknemersorganisatie CNV. In 2021 kreeg 30% van de vrouwen en 5% van de mannen te maken met een aanranding of andere fysieke vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag op het werk.
Tegelijkertijd zagen we dat er tijdens de reeks aangiften in Nederlandse sectoren niet alleen geschokt, maar vaak ook met verbijstering en ongeloof gereageerd werd: ‘Waarom heeft deze persoon niet eerder aan de bel getrokken?’. We zijn geneigd om vragen te stellen aan de persoon die grensoverschrijdend gedrag meemaakt, terwijl we ons ook af kunnen vragen of het werkklimaat wel zo veilig is als we dachten? Bovendien is het voor het slachtoffer bijzonder lastig als je weet dat de kritische blik naar jou gekeerd wordt. Dan voelt het al snel niet meer veilig om melding te doen van grensoverschrijdend gedrag.
Hoe creëer je een veilig (werk)klimaat?
Ondanks dat veel werkgevers aan de weg timmeren om een veilig klimaat te creëren, is het vaak ook een zoektocht: hoe zorg je ervoor dat er een structurele cultuurverandering plaatsvindt binnen je organisatie? Dat mensen zich (altijd) veilig genoeg voelen om te delen? Dat zij zich gesterkt, gehoord en erkend voelen, zodat intimidatie en misbruik geen kans (meer) krijgt? Ineke Sybesma, directeur van het Fonds Slachtofferhulp, spreekt zich hierover uit:
‘’Mensen die (seksueel) grensoverschrijdend meemaken moeten een grote drempel over om een klacht in te dienen. Daarom moet uit alles wat je als werkgever doet blijken dat je iemand serieus neemt. Dat vraagt om maatwerk en dat wordt in de drang om alles in protocollen te gieten nog wel eens vergeten. Het gaat erom dat je de mens ziet, in elke stap die je in het proces zet.’’
Begrip en medemenselijkheid voorop
Protocollen zijn nodig om te zorgen dat iedereen binnen een organisatie weet hoe in te grijpen bij (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. Daarnaast is een vertrouwenspersoon belangrijk, om te waarborgen dat mensen gehoord en erkend worden. Het is essentieel dat we met elkaar in gesprek blijven over dit onderwerp. Voor het creëren van een open cultuur op, onder andere, de werkvloer is begrip en inlevingsvermogen misschien wel van het grootste belang.
Sociale steun op de werkvloer belangrijk voor herstel
Daarnaast is het belangrijk om als werkgever te weten dat slachtoffers, wat hen ook is overkomen, op of buiten het werk, altijd meenemen naar de werkvloer. Als werkgever krijg je er dan ook altijd mee te maken wanneer een werknemer slachtoffer wordt. Meer dan dat, als werkgever speel je een belangrijke rol, zo blijkt uit ons meerjarig onderzoek Victims in Modern Sociey. Sociale steun uit de directe omgeving is cruciaal voor het herstel van een slachtoffer. Het werk, waar iemand dagelijks komt, is hiermee één de belangrijke plekken voor herstel.
Slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag helpen
Op SlachtofferWijzer voor Naasten lees je wat (seksueel) grensoverschrijdend gedrag en misbruik inhoudt, wat dit kan betekenen voor de persoon die dit meemaakt en wat je als naaste kunt doen of zeggen om iemand te helpen. Alleen als iedereen weet hoe te reageren wanneer iemand je in vertrouwen neemt over seksueel grensoverschrijdend gedrag, creëren we een open en veilige cultuur waarin mensen de ruimte hebben om zich uit te spreken.
