Psychische kindermishandeling blijft vaak verborgen

Lisa kijkt terug op haar jeugd in haar dagboek: “Toen ik elf was, schreef ik over ‘stomme dagen’. Ik dacht dat ik gewoon pech had met mijn thuissituatie. Dat ik niet slim genoeg was om de juiste dingen te zeggen. Pas achttien jaar later besefte ik dat het geen pech was. Ik liep elke dag op eieren en dacht dat ik het probleem was.”

Lisa’s verhaal is helaas niet uniek. Elk jaar worden naar schatting 64.000 tot 90.000 kinderen in Nederland slachtoffer van psychische mishandeling. Toch is deze vorm van mishandeling minder zichtbaar en wordt er nog te weinig onderzoek naar gedaan.

Wat is psychische kindermishandeling?

Psychische kindermishandeling omvat een breed scala aan gedragingen, zoals emotionele verwaarlozing, vernedering, manipulatie en het consequent negeren van een kind. Het gaat om situaties waarin kinderen structureel worden gekleineerd, bang gemaakt of genegeerd. Deze vorm van mishandeling is moeilijk te herkennen, omdat de schade zich vooral mentaal en emotioneel opstapelt.

Uit onderzoek blijkt dat psychische mishandeling net zo schadelijk kan zijn als fysieke of seksuele mishandeling. Kinderen die hieraan worden blootgesteld, lopen een verhoogd risico op depressiviteit, een angststoornis en problemen met het vormen van gezonde relaties op latere leeftijd.

De weg naar herstel is lang en zwaar. Velen zoeken pas hulp als volwassenen, wanneer de emotionele gevolgen zich opstapelen. Daarom is vroegtijdige herkenning en hulp cruciaal.

Meer onderzoek en bewustwording nodig

Hoewel psychische kindermishandeling de meest voorkomende vorm van kindermishandeling is, blijft het een onderbelicht onderwerp. In de zorg en samenleving ontbreekt vaak de kennis om deze mishandeling tijdig te signaleren. Hierdoor krijgen slachtoffers niet altijd de juiste hulp. Met steun van Fonds Slachtofferhulp doen Arkin en Amsterdam UMC, onderzoek naar de impact en effectieve behandelmethoden. Door betere screening en therapieën kunnen we kinderen als Lisa eerder bereiken en voorkomen dat zij jarenlang met onzichtbare littekens rondlopen.

De rol van oplettende omstanders

Lisa vond steun bij haar juf Astrid, die niet wegkeek: “Ze stelde vragen, maar wat ze vooral deed, was kijken. Echt kijken. En daardoor begon er diep vanbinnen iets te verschuiven. Heel langzaam groeide het besef dat het ook anders kon.”

Iedereen kan een verschil maken door alert te zijn en signalen van psychische mishandeling serieus te nemen. Het is belangrijk dat professionals en naasten weten hoe ze signalen kunnen herkennen en bespreekbaar maken. Meer kennis en bewustwording kan bijdragen aan het eerder signaleren en doorbreken van schadelijke patronen.

Bij Fonds Slachtofferhulp delen we echte verhalen om bewustwording te creëren en steun te bieden. Maar de eventuele wens van mensen om niet herkenbaar met naam of gezicht in beeld te komen, staat altijd voorop. Daarom maken we in onze communicatie regelmatig gebruik van AI-gegenereerde beelden. Dat geldt ook voor de foto van Lisa in dit artikel.