Hoe gaan we in Nederland om met verkeersgeweld en de slachtoffers hiervan? Hoe praten we erover met elkaar als mensen, als journalisten, als politici en als maatschappij? Fonds Slachtofferhulp steunt Het Ongeluk van initiatiefnemers Thalia Verkade en Marco te Brömmelstroet. Het Ongeluk is een digitale omgeving waar burgers lokale berichtgeving rondom verkeersongevallen verzamelen. Doel van deze site is meer inzicht te krijgen in hoe Nederlandse media schrijven over verkeersongelukken. Hierbij gaat het niet alleen om de frequentie van de berichtgeving, maar ook om hoe ze over een verkeersongeval berichten.
De verdwenen mens
Eva Kwakman van de Universiteit van Amsterdam doet het onderzoek naar de impact van nieuwsberichten over verkeersongevallen op verkeersslachtoffers en nabestaanden. Eva: “In de berichtgeving wordt vaak op een hele korte, afstandelijke en technische manier over ongevallen geschreven. Busje slaat over de kop, auto botst tegen scooter. De persoonlijke gevolgen voor de betrokkenen bij zo’n ongeval komen er niet of nauwelijks in voor. En als er iemand overleden is, wordt er vaak niet ingegaan op wie die persoon was als mens en wat ze betekende voor haar omgeving. Zo worden ongevallen niet geframed als een menselijke ramp, maar als een foutje in een technisch systeem. Aan de hand van interviews willen we betrokkenen en nabestaanden vragen wat ze van deze berichtgeving vinden en wat dit met ze doet.”
Verkeersongeluk als bron van oponthoud
Wereldwijd vallen elk jaar ruim 1,3 miljoen verkeersdoden. Hiermee vormt de auto de grootste bedreiging in de meeste westerse samenlevingen. Het lijkt er op dat we collectief hebben geaccepteerd dat deze dreiging nu eenmaal hoort bij de voordelen van een snel vervoersmiddel. Maar is dat ook zo? Of wordt onze opinie gevormd door de manier waarop media berichten over verkeersongelukken?
Zo liet een studie van Marco te Brömmelstroet zien dat journalistieke berichtgeving van een ongeval meestal wordt gedehumaniseerd. Oftewel geframed als een op zichzelf staande gebeurtenis, in plaats van als onderdeel van een systematisch probleem; als een samenloop van omstandigheden in plaats van als het gevolg van menselijk handelen; en als een bron van oponthoud eerder dan als een menselijk drama.
Eva: “Met het onderzoek hopen we het bewustzijn te vergroten over de gevolgen van ongevallenverslaggeving. En natuurlijk hopen we dat we hiermee een positieve invloed hebben op de manier van berichtgeven én op de maatschappelijke urgentie om verkeersongevallen serieuzer aan te pakken. Dat zal geleidelijk aan gaan, maar we zetten graag de eerste stap hiervoor.”
