Emotionele belasting belemmert vervolgdeelname niet

Onderzoek doen onder mensen met traumatische ervaringen roept regelmatig ethische vragen op. Is het niet te belastend voor deelnemers? En haken mensen af als het onderwerp te zwaar is? Uit een nieuwe wetenschappelijke publicatie op basis van de VICTIMS-studie blijkt dat deze zorgen ongegrond zijn.

Gepubliceerd op
30 juni 2025

Meedoen aan onderzoek over ingrijpende gebeurtenissen kan emotioneel zwaar zijn. Toch geven veel deelnemers aan dat ze hun deelname als positief ervaren. In de wetenschap en bij ethische toetsingscommissies leeft toch nog regelmatig de vrees dat dit type onderzoek deelnemers afschrikt of leidt tot vertekende resultaten.

Een nieuwe studie, gepubliceerd in het European Journal of Psychotraumatology, laat zien dat die zorgen ongegrond zijn. De onderzoekers maakten gebruik van gegevens uit de VICTIMS-studie van Fonds Slachtofferhulp, uitgevoerd in samenwerking met Centerdata en het representatieve LISS-panel. Ze onderzochten of mensen die de eerste vragenlijst over traumatische ervaringen als belastend ervaarden, daarna minder vaak deelnamen aan vervolgmetingen.

Wat blijkt?

Ongeveer 7% van de deelnemers vond de eerste vragenlijst emotioneel zwaar. Maar deze groep deed net zo vaak mee aan de vervolgmetingen als deelnemers die de vragenlijst niet als belastend hadden ervaren. Zowel bij traumagerelateerde vragenlijsten als bij andere, neutrale onderwerpen. Ook bij mensen met een traumageschiedenis of PTSS-klachten werden geen verschillen gevonden.

"Het is belangrijk om te weten hoe mensen dat onderzoek ervaren en dat het op een verantwoorde manier kan."

- Carlo Contino

Belang voor wetenschap én praktijk

Deze bevindingen zijn belangrijk voor iedereen die onderzoek doet naar slachtofferschap, trauma of ingrijpende ervaringen. Ze laten zien dat dit type onderzoek betrouwbaar uitgevoerd kan worden zonder deelnemers schade te berokkenen. En dat zorgen van toetsingscommissies of betrokken organisaties niet automatisch terecht zijn. Voor Fonds Slachtofferhulp en partners biedt dit extra onderbouwing bij het opzetten van toekomstig onderzoek.

“Dankzij de mensen die bereid zijn jarenlang deel te nemen aan onderzoek zoals de VICTIMS-studie, leren we belangrijke inzichten over de problemen waar slachtoffers in onze samenleving mee te maken krijgen en wat steunende factoren zijn. Het is belangrijk om te weten hoe mensen dat onderzoek ervaren en dat het op een verantwoorde manier kan.” Aldus Carlo Contino, medeauteur van de studie en hoofd Impact, Kennis & Innovatie bij Fonds Slachtofferhulp.

Lees meer over VICTIMS

Het VICTIMS-project gaat over ‘Victims In Modern Society’ en is een meerjarig, grootschalig, kwantitatief onderzoek onder de volwassen Nederlandse bevolking. In de studie staan sociale steun, erkenning, gebruik van professionele hulpverlening en psychische klachten na slachtofferschap centraal. Dit heeft als doel meer inzicht te krijgen in de positie van slachtoffers in een veranderende samenleving.

Lees meer over VICTIMS

Het VICTIMS-project gaat over ‘Victims In Modern Society’ en is een meerjarig, grootschalig, kwantitatief onderzoek onder de volwassen Nederlandse bevolking. In de studie staan sociale steun, erkenning, gebruik van professionele hulpverlening en psychische klachten na slachtofferschap centraal. Dit heeft als doel meer inzicht te krijgen in de positie van slachtoffers in een veranderende samenleving.

Lees meer over het onderzoek

Deze studie had als doel om beter te begrijpen of emotionele belasting bij deelname aan een trauma-gerelateerde vragenlijst invloed heeft op deelname aan latere metingen. De onderzoekers gebruikten hiervoor gegevens uit het LISS panel. Ze onderzochten of mensen die de eerste vragenlijst van de VICTIMS-studie als emotioneel zwaar ervaarden, daarna nog wel meededen aan de tweede en derde meting van dezelfde studie, en aan drie andere vragenlijsten die niet over trauma gingen.

Lees meer over het onderzoek

Deze studie had als doel om beter te begrijpen of emotionele belasting bij deelname aan een trauma-gerelateerde vragenlijst invloed heeft op deelname aan latere metingen. De onderzoekers gebruikten hiervoor gegevens uit het LISS panel. Ze onderzochten of mensen die de eerste vragenlijst van de VICTIMS-studie als emotioneel zwaar ervaarden, daarna nog wel meededen aan de tweede en derde meting van dezelfde studie, en aan drie andere vragenlijsten die niet over trauma gingen.