De impact op het leven van een slachtoffer is ook met een nepnaaktfoto gigantisch: je kan worden nagekeken, gepest, online lastiggevallen of bestookt worden met haatberichten. Iedereen dénkt dat jij het bent, iedereen dénkt jou naakt te hebben gezien. Dit maakt een nepnaaktfoto of deepfake een inbreuk op je lichamelijke en seksuele autonomie. En is dus een seksueel misdrijf.
Een toename in sneltreinvaart
We kunnen erop anticiperen dat met AI-technologie gemaakte naaktbeelden een vlucht nemen: een toename van neppe pornofilms oftewel deepfakes die niet van echt te onderscheiden zijn, nepnaaktbeelden van kinderen die op het darkweb rondzwerven. Het is al lange tijd in opkomst en zal naar verwachting in sneltreinvaart toenemen. De impact is gigantisch, de maatschappelijke kennis en bewustwording nog onvoldoende. Wat kunnen we doen?
Verantwoordelijkheid nemen
We kunnen ervoor zorgen dat de ernst en impact wordt gezien van álle vormen van seksueel misbruik met beeldmateriaal en slachtoffers de erkenning bieden die nodig is. Dit is iets waar Fonds Slachtofferhulp, net als o.a. postdoctoraal onderzoeker Marthe Goudsmit, al lange tijd verantwoordelijkheid in neemt.
Maar ook de wetgever heeft de verantwoordelijkheid om te zeggen dat online seksueel misbruik met AI een seksueel misdrijf is. De rechter heeft de verantwoordelijkheid om dit als een seksueel misdrijf te bestraffen. Middelbare scholen hebben de verantwoordelijkheid om voorlichting te geven over alle vormen van seksueel misbruik met beeldmateriaal en te werken aan preventie. En als samenleving hebben we de verantwoordelijkheid om elkaar aan te spreken op het plegen van seksueel misbruik met beeldmateriaal en de focus weg te halen van de slachtoffers.
De focus weg van de slachtoffers
Het is de hoogste tijd dat we victim blaming stoppen. Dat we niet meer zeggen: ‘als je een naaktfoto van jezelf maakt, dan neem je het risico dat deze verspreid wordt’. Los van dat we daar niets mee opschieten en slachtoffers verder in de put helpen, gaat dit argument niet meer op. Want ook wanneer je er niet zelf voor kiest om in vertrouwen een naaktfoto te delen met één andere persoon, kan je slachtoffer worden van seksueel misbruik met beeldmateriaal. Het is dus de hoogste tijd dat we de focus verleggen naar de mensen die bewust een naaktfoto verspreiden, een ander bedreigen, misbruiken of shamen met naaktfoto’s. Laten we daar als maatschappij verantwoordelijkheid in nemen. Fonds Slachtofferhulp blijft zich hier sterk voor maken.
