Kindermisbruik is een ongemakkelijk onderwerp. We zouden niet willen dat het er is. En als het al bestaat, dan zien we als pleger het liefst de onbekende man in de bosjes. Niet een familielid, coach, buurman of leerkracht. Niet iemand van wie we houden. En toch is dat nu juist hoe het meeste misbruik plaatsvindt. Dichtbij. Door een bekende. In iedere basisschoolklas zitten gemiddeld twee kinderen die slachtoffer zijn van seksueel misbruik. Een zwaar geheim dat deze kinderen met zich meedragen. Met de campagne ‘Durf te zien’ maakt Mandy Sleijpen, directeur van Stichting Wij zijn M, zich hard voor een maatschappij die niet wegkijkt. Durf seksueel misbruik te zien
Hij was mijn opa en mijn beste vriend
Mandy maakte het mee als kind. Tussen haar achtste en veertiende werd ze seksueel misbruikt door haar opa. “Ook ik was gewaarschuwd voor enge vieze kinderlokkers. Maar mijn opa was niet vies of eng. Hij was mijn opa en mijn beste vriend. En dus wist ik niet dat wat er met mij gebeurde seksueel misbruik was. Wel wist ik dat ik er niet over kon praten. Want de familie zou uit elkaar vallen en dat zou mijn schuld zijn.”
De campagne ‘Durf te zien’ vraagt aan mensen om niet weg te kijken als ze een vermoeden hebben van seksueel misbruik. Maar wat doe je dan concreet?
Mandy: “Belangrijk is dat we kinderen het gevoel geven dat ze met ons kunnen praten. Of je nu een ouder bent, een leerkracht, buur of op een andere manier betrokken bij het kind. Wees niet bang om contact te leggen. Het kind moet voelen dat het bij jou terecht kan. Dat je niets raar vindt. En laat vooral zien: wat er ook gebeurd is, het is niet jouw schuld. Kinderen denken vaak, het is mijn fout. Een kind voelt zich vaak al schuldig als ze een snoepje stelen. Dit is zo veel groter. Bovendien is er een volwassene die jou steeds laat weten dat je het echt niet mag vertellen. Een volwassene van wie je houdt en die je niet in de problemen wilt brengen. Belangrijkste wat je kunt doen, is een veilige grond bieden voor het kind. Het gevoel geven: we laten jou niet vallen.”
Gered door een klasgenootje
Toen Mandy veertien was, vertelde ze haar grote geheim aan een klasgenootje. Dit meisje vertelde het aan een vertrouwensdocent, die vervolgens contact opnam met Mandy’s ouders. Terugkijkend met de kennis van nu, ziet Mandy vooral dat de mensen om haar heen goed gehandeld hebben. “Ik vond dat eerst echt ontzettend moeilijk. Ik wilde niet dat mijn geheim uitkwam. Maar uiteindelijk heeft dat klasgenootje wel mijn leven gered. Het was ook echt dapper van haar om naar een leraar te stappen. Ook de vertrouwensdocent heeft steeds het juiste gedaan. Hij schakelde mijn ouders in, maar niet zonder het ook aan mij te vertellen, mij mee te nemen in alles. En mijn ouders stonden pal achter me. Zij hebben mij nooit ergens de schuld van gegeven, ze hebben ook niet geprobeerd om het geheim binnenskamers te houden en weg te stoppen. We hebben aangifte gedaan, ook al betekende dit een onherstelbare breuk binnen de familie.”
Kinderen zwijgen uit liefde
Het is de nachtmerrie van elke ouder dat hun kind wordt misbruikt. Helemaal als je erachter komt dat het al lange tijd heeft gespeeld, misschien zelfs wel heel dichtbij. Toch zouden ouders zichzelf niet moeten straffen met schuldgevoel, vindt Mandy. “Een kind zal er alles aan doen om het geheim juist voor de ouders te houden. Om ze te beschermen. Het is geen gebrek aan vertrouwen dat je kind het je niet vertelt, maar een teken van liefde. Vaak vertellen kinderen het wel aan een leeftijdsgenootje. Als het verhaal eruit moet. Met de Stichting Wij zijn M verzorgen we lesmaterialen voor scholen. Dit is een belangrijk onderdeel: wat doe je als iemand zo een geheim aan je vertelt? Soms zijn er geheimen die je door moet vertellen aan een volwassene, om een ander te helpen.”
Lieve juf
Met haar Stichting Wij zijn M, gesteund door Fonds Slachtofferhulp, zet Mandy haar ervaring in om het taboe rondom seksueel misbruik te doorbreken. De campagne Durf te Zien is hier een mooi voorbeeld van. “We moeten durven te zien en slachtoffers de erkenning geven als ze met hun verhaal naar buiten komen. Want als we als maatschappij blijven wegkijken, dan zullen deze kinderen blijven zwijgen. En onderschat ook niet de rol die je, onbewust, kunt spelen zonder direct het contact aan te gaan met een kind. Voor mij was een lieve juf uit groep 3 heel belangrijk voor me. Ze heeft nooit geweten wat er speelde, maar ze heeft me altijd een heel veilig gevoel gegeven. Het gevoel dat ze me zag en dat ik ertoe deed. Dat gevoel was heel belangrijk om in die jaren te overleven en uiteindelijk mijn verhaal te doen.”
