Voor slachtoffers van criminaliteit, geweld en ongevallen is erkenning voor wat hen is overkomen erg belangrijk. Slachtoffers die in de eerste maanden veel erkenning en begrip krijgen vanuit hun omgeving, hebben een half jaar later minder last van een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Maar, op de langere termijn hebben erkenning en begrip géén positief effect meer op de verwerking. Andersom blijken PTSS-klachten erkenning en begrip juist te ondermijnen: slachtoffers met veel PTSS-klachten krijgen later minder erkenning.
Dit blijkt uit nieuw longitudinaal onderzoek door onderzoeksinstituut CentERdata (Tilburg), Tilburg University’s Network on Health and Labor (Nethlab) en de Universiteit van Zürich (Zwitserland) onder een representatieve groep slachtoffers van criminaliteit, geweld en ongevallen. Het onderzoek maakt deel uit van het VICTIMS-project (Victims in Modern Society) van Fonds Slachtofferhulp. Deze nieuwe studie is, ook internationaal gezien, de eerste grote longitudinale studie naar de wisselwerking tussen PTSS-klachten en erkenning gedurende het eerste jaar na criminaliteit, geweld of ongevallen.
Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van het LISS panel, een omvangrijke representatieve steekproef van ongeveer 7000 mensen uit de volwassen Nederlandse bevolking. De eerste meting van het VICTIMS-project vond plaats in maart 2018. Daaruit bleek dat zo’n 13% van de volwassen Nederlanders in het afgelopen jaar getroffen is door criminaliteit, geweld of een ongeval. Respondenten die aangaven dat confrontaties met criminaliteit, geweld of ongevallen de meest schokkende ervaringen in het afgelopen jaar waren, kregen in september 2018 opnieuw vragen voorgelegd over PTSS-symptomen en ervaren erkenning.
De resultaten sluiten nauw aan bij ander trauma-onderzoek, dat laat zien dat PTSS-klachten een negatief effect kunnen hebben op overige aspecten van het functioneren van slachtoffers, zoals op hun zelfredzaamheid, sociale steun, relaties en fysieke gezondheid. Bij aanhoudende PTSS-klachten gaat het dus om meer dan alleen PTSS. Bewustwording van deze negatieve effecten is van belang voor hulpverleners en slachtoffers. In ieder geval tonen de resultaten dat erkenning tijdig geboden moet worden.
Het onderzoek is net gepubliceerd in het gezaghebbende tijdschrift Psychiatry Research: Velden P.G. van der, Oudejans M., Das M., Bosmans M., & Maercker A. (2019). The longitudinal effect of social recognition on PTSD symptomatology and vice versa: evidence from a population-based study. Psychiatry Research. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2019.05.044