TrafVic Nabestaanden – Rouw en herstel na dodelijk verkeersongeval

TrafVic Nabestaanden – Onderzoek naar rouw en herstel na een dodelijk verkeersongeval


Detail Info
OrganisatieRijksuniversiteit Groningen & Universiteit Utrecht
ProjectleiderProf. dr. J. de Keijser
DoelstellingIn kaart brengen van psychosociale problemen bij nabestaanden van dodelijke verkeersongevallen en het ontwikkelen van een online rouwbehandeling
Startdatum2019
Looptijd4 jaar
StatusAfgerond in 2023
Gefinancierd doorFonds Slachtofferhulp
ProgrammaVerkeer en Rouw

Boog Oranje
Boog Oranje
Boog Oranje

Wat is het probleem?

Elk jaar verliezen honderden mensen in Nederland een dierbare door een verkeersongeval. Dit plotselinge verlies is vaak ingrijpend en kan ervoor zorgen dat mensen vastlopen in hun leven. Toch is er nog weinig onderzoek gedaan naar de psychische gevolgen voor nabestaanden en hoe zij het beste geholpen kunnen worden.

Wat doen we en waarom?

De Landelijke Organisatie Verkeersslachtoffers (LOV) en de Vereniging Verkeersslachtoffers (VVS) wezen op het tekortschieten van psychosociale ondersteuning voor nabestaanden van dodelijke verkeersongevallen. Wetenschappelijke kennis ontbrak, terwijl het om een aanzienlijke en kwetsbare groep gaat:

  • Nabestaanden zijn vaak relatief jong.
  • De dood is plotseling en gaat soms gepaard met meervoudig verlies.

Het onderzoeksproject TrafVic, uitgevoerd door de Rijksuniversiteit Groningen met steun van Fonds Slachtofferhulp, bracht de psychische gevolgen in kaart en ontwikkelde een behandelmethode.

Voor wie?

Nabestaanden van slachtoffers van dodelijke verkeersongevallen.

Doel

Met dit project zetten we een belangrijke stap in het beter begrijpen én behandelen van de psychische gevolgen voor nabestaanden van dodelijke verkeersongevallen. Het uiteindelijke doel? Dat nabestaanden de juiste steun krijgen, op het juiste moment, zodat zij hun leven weer stap voor stap kunnen oppakken.

Aanpak en resultaten

Door inzicht te krijgen in de aard en omvang van de psychosociale problemen bij nabestaanden, leggen we een stevige basis voor passende hulp. Vervolgens ontwikkelen en testen we een laagdrempelige, online rouwbehandeling op basis van cognitieve gedragstherapie. Deze behandeling is speciaal gericht op mensen die vastlopen in hun rouwproces door persisterende rouwstoornis (PRS) of posttraumatische stressstoornis (PTSS). Lees hieronder over de behaalde resultaten.

 

Meer informatie over het onderzoek

  • Ontwikkelen rouwmeter

    In dit onderzoek is een vragenlijst ontwikkeld en getest die helpt om te meten of iemand vastloopt in zijn of haar rouwproces, ook wel persisterende rouw genoemd. Met dit instrument kunnen hulpverleners sneller en beter signaleren wie extra ondersteuning nodig heeft. Zo zorgen we ervoor dat mensen op tijd de juiste hulp krijgen en beter begeleid worden in hun herstel. Ook helpt de vragenlijst onderzoekers om meer inzicht te krijgen in hoe verstoorde rouw werkt. Nabestaanden kunnen ook zelf de rouwmeter invullen op rouwbehandeling.nl om inzicht te krijgen in hun rouwproces. Lees hier de publicatie.

  • Deelstudie onderscheid tussen posttraumatische stress en persisterende rouw

    Dit onderzoek is gedaan onder mensen die een ingrijpend verlies meemaakten, zoals bij de MH17-ramp of een ernstig ongeluk. Hieruit blijkt dat langdurige rouw en trauma veel op elkaar lijken, maar toch echt twee verschillende dingen zijn. Mensen met langdurige rouwklachten (zoals intense, aanhoudende gevoelens van gemis) hebben vaak ook last van traumaklachten (zoals herbelevingen of schrikreacties). Dit onderzoek laat zien dat ze deze klachten wel te onderscheiden zijn. Dat is belangrijk om te weten, want het helpt hulpverleners om gerichter te kijken welke behandeling iemand nodig heeft: hulp bij trauma, hulp bij rouw, of misschien wel allebei. Lees hier de publicatie.

  • Deelstudie behandelkloof

    De deelstudie naar de behandelkloof (het verschil tussen hulpbehoefte en daadwerkelijk gebruik van hulp) liet zien dat ongeveer 20 % van hen met ernstige of langdurige rouw geen hulp kreeg, ondanks dat ze dat wel nodig hadden. Deze studie was gedaan onder 273 mensen die na een verkeersongeluk een dierbare verloren. Veel mensen ervaren barrières zoals onbekendheid met hulpbronnen, financiële zorgen of angst voor vooroordelen. Hoewel online rouwbehandeling effectief kan zijn, bleek slechts 35 % van de deelnemers open te staan voor zo’n vorm van hulp. Om het gat in de zorg te dichten, is het belangrijk om hulp beter bereikbaar te maken én acceptabel te laten voelen, bijvoorbeeld door online behandelingen toegankelijker en geliefder te maken. Lees hier de publicatie.

  • Rouw over de tijd heen

    Nabestaanden die hun dierbare minder dan twaalf maanden eerder hadden verloren, vulden op meerdere momenten vragenlijsten in (zes, negen, twaalf en vijftien maanden na het verlies). In totaal hebben 118 mensen op tenminste één meetmoment een vragenlijst ingevuld. Zo werd inzicht verkregen in de ontwikkeling van rouw en de factoren die herstel beïnvloeden.

  • Interventiestudie

    Mensen met ernstige rouwklachten kregen een online behandeling aangeboden. Door de coronapandemie was face-to-face therapie niet mogelijk, waardoor de behandeling werd aangepast. De online behandeling bleek effectief voor een deel van de doelgroep, maar niet voor iedereen. Belangrijke lessen zijn inmiddels verwerkt in het platform www.rouwbehandeling.nl, waar psycho-educatie en verwijzing naar de behandeling beschikbaar zijn. Lees hier de publicatie.

De familie Pieper verloor hun zoon en broer door een verkeersongeval

Ans en Duco Pieper en hun dochter Yvette verloren hun zoon en broer Dion na een verkeersongeval. Op een vroege zomeravond stapt Dion op zijn motor om naar huis te gaan. Niet veel later slaat het noodlot toe: een auto verleent geen voorrang waardoor een fatale botsing onafwendbaar is. Vader Duco: “Sinds Dion er niet meer is, hebben we leren leven van dag tot dag.”

  • Rijksuniversiteit Groningen
    Rijksuniversiteit Groningen
    Universiteit Utrecht partner van Fonds Slachtofferhulp
    Universiteit Utrecht
    Expertisecentrum trauma & verlies