Onderzoek: de gevolgen van slachtofferschap

Waarom dit project?

Het meemaken van een misdrijf heeft enorme gevolgen voor de slachtoffers. Zo weten we dat slachtoffers vaak te maken hebben met een fysieke gezondheid die steeds minder wordt, daarnaast zijn er vaak problemen op het gebied van relaties, werk, andere sociale aspecten en mentale welzijn. Het blijft een uitdaging om vast te stellen of deze problemen het directe gevolg zijn van slachtofferschap. Niet iedereen reageert namelijk hetzelfde op slachtofferschap en het is mogelijk dat sommige (bijvoorbeeld mentale) problemen al speelden voor de impactvolle gebeurtenis. Verdiepend onderzoek over de gevolgen van slachtofferschap is daarom belangrijk voor het ontwikkelen van kennis dat ten grondslag ligt aan de belangenbehartiging en de verbetering van de hulpverlening.  

Wat wordt onderzocht?

Het doel is om meer licht te schijnen op de mentale en fysieke gevolgen van slachtofferschap. Door middel van data uit het Nederlands Tweelingen Register van de Vrije Universiteit Amsterdam kan beter onderzocht worden of deze gevolgen komen door het slachtofferschap of door andere factoren. Daarnaast zet dit onderzoek nog een stap verder, door ook te kijken in hoeverre de mogelijke gevolgen van slachtofferschap te onderscheiden zijn van genetische of omgevingsinvloeden. Zo kunnen we beter begrijpen hoe slachtofferschap samenhangt met negatieve uitkomsten. 

Inhoud van het project

Tijdens haar promotietraject heeft Bodine Gonggrijp al meerdere artikelen gepubliceerd, met de volgende belangrijke bevindingen: 

Tweelingen

Uit een onderzoek naar bijna 20.000 Nederlandse tweelingen blijkt dat slachtoffers van geweld en seksueel misbruik vaker last hebben van depressie, angst en eenzaamheid. Maar dit is niet altijd een direct gevolg van het misbruik zelf; erfelijke en omgevingsfactoren spelen ook een rol. Zo blijken deze slachtoffers vaak al eerder psychische problemen te ervaren. Dit betekent dat mensen met psychische klachten en eenzaamheid meer kans hebben om slachtoffer te worden van geweld of seksueel misbruik. 

Sociale steun

Sociale steun blijkt belangrijk voor herstel. Mensen met sterke sociale netwerken ervaren minder negatieve gevolgen van slachtofferschap. Dit komt deels door genetische aanleg, maar ook door omgevingsfactoren. Meer sociale steun helpt om psychische klachten na slachtofferschap te verminderen. 

Negatieve levensgebeurtenissen

Verder is onderzocht hoe negatieve levensgebeurtenissen, zoals financiële problemen of ontslag, de biologische veroudering versnellen. Biologische veroudering betekent dat je lichaam ouder wordt, niet alleen aan de buitenkant, maar ook van binnen. Dit gebeurt bij iedereen, maar sommige omstandigheden, zoals slachtofferschap, ziektes of ongezonde gewoonten, kunnen ervoor zorgen dat dit sneller gaat. Wetenschappers kunnen dit meten met speciale tests, die laten zien hoe “oud” je lichaam eigenlijk is, ongeacht je echte leeftijd. Uit het onderzoek blijkt dat vooral slachtoffers van seksueel misbruik een snellere veroudering zien, soms met enkele jaren. Deze biologische veroudering blijft zichtbaar, zelfs na correctie voor leefstijlfactoren zoals roken en gewicht. 

Diepe en langdurige impact

Het onderzoek van Bodine Gonggrijp laat zien dat slachtofferschap diepe en langdurige impact kan hebben, vooral bij seksueel misbruik. Maar de relatie is complex: niet alles is direct een gevolg van slachtofferschap. Dit benadrukt het belang van verder onderzoek om beter te begrijpen hoe en waarom deze gevolgen ontstaan.