Littekens van kindermishandeling: het verhaal van Hameeda

Hameeda is vier als ze met haar moeder en drie jonge zusjes vanuit Pakistan naar Nederland komt om herenigd te worden met hun vader. Vanaf het moment dat ze in Nederland aankomen, worden ze geconfronteerd met zijn gewelddadige aard. De meisjes worden afzonderlijk opgesloten, mogen hun vader uit respect niet in de ogen kijken, worden emotioneel verwaarloosd en mishandeld. Hameeda vertelt hoe zij en haar zusjes zich, zolang ze hun moeder hadden, toch geborgen voelden. Toen hun vader na drie maanden aankondigde af te reizen naar Pakistan, samen met haar moeder en jongste zusje, kwam ook hier verandering in. Hameeda’s vader keert alleen terug en vertelt dat hun moeder en jongste zusje zijn verongelukt. Het zou dertig jaar duren voordat de meisjes erachter komen dat hun moeder nog leefde.

Littekens

“Vanaf dat moment waren wij overgeleverd aan de grillen van mijn vader”, vertelt Hameeda. “Als ik terugkijk naar mijn jeugd, dan vond ik de emotionele mishandeling het ergst. Hij noemde mij altijd ‘Muri’, wat in het Pakistaans ‘dood’ betekent. Ik zie nu in mijn werk de littekens die door psychische mishandeling worden achtergelaten; dat enorm lage zelfbeeld, het gebrek aan zelfvertrouwen en het gevoel jezelf kwijt te zijn.”

Herkenning en erkenning door verhalen te delen

Hameeda heeft in al die jaren meerdere keren de politie, de school en de buren gewaarschuwd, maar werd nooit geloofd. “Aan de buitenkant kan je niet zien wat er achter de voordeur plaatsvindt en dat is ook zo schokkend. Dat mensen hun ogen sluiten en het eigenlijk niet willen zien.”

Op dertienjarige leeftijd werd Hameeda uit huis geplaatst. Ze heeft zes jaar in verschillende kindertehuizen gewoond. Het besef dat wat Hameeda als kind had ervaren, huiselijk geweld en kindermishandeling wordt genoemd, kwam pas op 27-jarige leeftijd. Na de geboorte van haar dochter. De onschuld en kwetsbaarheid die ze voelde toen ze haar kindje in haar armen hield, bracht veel van haar verleden los. Hameeda vond steun door het lezen van de verhalen van andere slachtoffers. Dit was voor haar aanleiding haar aangrijpende verhaal op te schrijven en te publiceren. In de hoop dat er mensen zouden zijn die hierin herkenning en erkenning konden vinden. Met haar indrukwekkende boeken bleek zij enorm veel mensen te raken. Hameeda: “Ik kreeg brieven van volwassen slachtoffers van kindermishandeling die vertelden: ‘Het lijkt wel of jij mijn stem bent. Jij vertelt alles wat ik nooit heb durven vertellen.”

Het is veilig om te vertellen

Hameeda heeft de Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid opgericht. Door middel van (onder andere) lotgenotengroepen, een digitaal lotgenotenforum en themadagen helpt Hameeda slachtoffers om te kunnen praten over wat ze hebben meegemaakt. Hameeda: “Ik wil mensen helpen het zwijgen te doorbreken. Zodat ze eindelijk durven praten. Wetende dat er geen vooroordeel is, maar gelijkwaardigheid en respect. Dat het veilig genoeg is om te vertellen. Dat is mijn drijfveer voor het werk dat ik doe.”

Patronen doorbreken

Eens per jaar organiseert de Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid een themadag. De kracht van zo een dag waarop lotgenoten elkaar ontmoeten, weet Hameeda met een mooi voorbeeld uit te leggen. “Tijdens de themadag twee jaar geleden stond er een vrouw in de zaal op die aangaf behalve slachtoffer ook dader te zijn, want zij sloeg haar kind. Toen ik vroeg of er meer slachtoffers waren die zich hierin konden herkennen, stonden er veel mensen op. En dat is wat ik zo belangrijk vind. Dat mensen zich realiseren dat we onze kinderen iets anders mee kunnen geven. Dat de cirkel van geweld doorbroken kan worden, ook al hebben we niets anders dan geweld gekend. Dat je dit soort dingen, zonder oordeel, kunt delen en begrijpen van elkaar. Op zo’n manier werkt lotgenotencontact heel helend.”

Het meisje van toen

Hameeda is een voorbeeld voor veel anderen die kindermishandeling hebben meegemaakt. Maar dat betekent niet dat zelf nergens meer last van heeft. “Het gemis van een fundament, de warmte en onvoorwaardelijke liefde die je als kind niet hebt gehad, draag je altijd met je mee. Soms kan ik me onverwacht ineens weer dat meisje van toen voelen. Laatst was ik met mijn man op vakantie en hoorde een liedje van vroeger. De tranen stroomden over mijn wangen. Bij ons thuis mochten we niet lachen of naar muziek luisteren. Het moest altijd stiekem. Terwijl ik er zo van genoot. Het zijn momenten. Ik herken ze en ik kan er nu mee omgaan. Even uitwaaien op het strand, soms alleen, soms met mijn dierbaren, mijn dochter, man, zus of een vriendin helpt dan enorm.”

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

“Jaarlijks overlijden er in Nederland 60 kinderen door kindermishandeling. Er zijn soms mensen die het uiteindelijk niet hebben gered. Ik weet dat ik het verschil kan maken door voor mensen op te komen. Door te zeggen: je hebt bestaansrecht en je wordt niet langer ontkend. Het is ook onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om slachtoffers die erkenning te bieden en een stem te geven. Daarom vind ik de samenwerking met Fonds Slachtofferhulp zo bijzonder. Door mensen een helpende hand te geven, kunnen ze hun kracht terugvinden. Want wij zijn hele sterke mensen en hebben al zo veel overwonnen.”