Wanneer iets ingrijpends gebeurt zoals een moord of vermissing, brengt dit in de samenleving veel teweeg. Het publiek kijkt naar de journalistiek voor snelle en betrouwbare berichtgeving. Journalisten kijken naar politie, advocaten, het Openbaar Ministerie voor de feiten. En iedereen kijkt naar de betrokkenen. Hoe reageert de familie? Wat kunnen zij nog meer vertellen? Hoe gaat het met ze? Privacy van slachtoffers en de media lijken vaak geen goede combinatie. Hoe ga je hier zo integer mogelijk mee om als journalist? En hoe kunnen we nabestaanden en slachtoffers beschermen, maar ook faciliteren in hun omgang met de media?
Steeds weer terugkerende foto’s van brokstukken. Overbodige details over een slachtoffer. Journalisten die op de stoep staan bij rouwende nabestaanden. Maar ook: daders die met verkeerde informatie via de media de publieke opinie proberen te beïnvloeden. Inmiddels weten we aan de hand van enkele spraakmakende casussen dat de combinatie slachtofferschap en media soms leidt tot ongewenste en pijnlijke situaties voor de betrokkenen. De gedachte is: dat kan beter en dat moet beter…
7 handreikingen
De 7 handreikingen voor Slachtoffers in de Media zijn ontstaan vanuit een- of meerdere dilemma’s vanuit de beroepspraktijk. Dilemma’s waarbij journalisten, slachtoffers en andere betrokkenen keuzes maken. Ineke Sybesma, directeur van Fonds Slachtofferhulp benadrukt het belang van de handreikingen: “Gelukkig gaat er al veel goed. Journalisten gaan steeds bewuster om met slachtofferschap. Maar er zijn er ook gevallen waarbij berichtgeving in de media slachtoffers, betrokkenen of nabestaanden beschadigt. Vaak niemands bedoeling, maar wel het effect van berichtgeving. De handreikingen bieden uitkomst bij de dilemma’s die spelen.”
Verantwoordelijkheid
Tientallen journalisten, slachtoffers, familieleden en deskundigen werkten mee aan de handreikingen. Waaronder ook gasthoofdredacteur Rennie Rijpma van het Algemeen Dagblad: “Nu vertrouwen in de media vaker onderwerp van gesprek is, moeten wij ons realiseren dat we een belangrijke rol hebben bij het brengen van verhalen. Juist mensen in een kwetsbare positie moeten we met onze berichtgeving niet verder in de problemen brengen. Media in Nederland zijn machtig, dat brengt verantwoordelijkheid met zich mee.”
Meer dan 80 betrokkenen
Voor Slachtoffers in de media werkt Fonds Slachtofferhulp samen met Hogeschool Utrecht. De afgelopen twaalf maanden hebben studenten van journalistieke opleidingen gewerkt aan de 7 handreikingen. De redacteuren spraken tijdens hun research meer dan 80 betrokkenen, zoals slachtoffers, nabestaanden en redacteuren. Ook slachtofferadvocaten, officieren van justitie, rechters en deskundigen/onderzoekers werken mee aan het project.
