Onderzoek naar rouwbehandeling

Samen met Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Utrecht en Universiteit Twente heeft Fonds Slachtofferhulp verschillende specifieke rouwbehandelingen ontwikkeld voor nabestaanden van verkeersongevallen, moord, vermissingen, rampen en zelfdoding. Deze rouwbehandelingen komen tot stand na wetenschappelijk onderzoek. We vragen prof. dr. Paul Boelen naar de laatste inzichten over rouw.

Doneer

Gepubliceerd op
8 mei 2023

Wat is complexe rouw? En waarom is het zo belangrijk dat dit (h)erkend wordt?

“Je zou kunnen zeggen: het is acute rouw die maar niet overgaat en maar niet minder wordt en zelfs intenser wordt in de loop van de tijd. De eerste reacties na verlies, zoals verlangen, intens verdriet, moeite hebben om het verlies te geloven en moeite hebben om verder te gaan met je leven, zijn allemaal ‘gewone’ acute rouwreacties. Persisterende rouw is acute rouw die maar niet overgaat en echt langer dan een jaar mensen heel veel pijn en lijden geeft en heel erg interfereert met sociaal functioneren, met werk met school, relaties.

Hoe en waarom zijn we gestart met onderzoeken en behandelingen voor rouw?

Zodat we met z’n allen meer onderkennen dat rouwen heel vaak prima gaat en dat er geen bijzondere of professionele hulp bij nodig is. Maar dat we ook zien dat er een kleine maar substantiële groep mensen loopt weldegelijk vast. En zeker waar het fonds zich ook mee bezig houdt: traumatische verliezen, door moord, vermissing en suïcide, dat zijn situaties waarin mensen een verhoogde kans hebben om vast te lopen en dan is het ook belangrijk om iets aan te reiken. Dus rouwmeter, waar mensen zelf de intensiteit en aard van hun rouw mee kunnen monitoren en meten. Maar dus ook een behandeling daaraan te koppelen, om die kleine maar substantiële groep een flinke duw in de rug te geven.

Er bestaan behandelingen voor depressie en er bestaan behandelingen voor PTSS, maar bij vastgelopen rouw hebben we het echt over een ander soort probleem wat een specifieke behandeling en aanpak vraagt. Dat is ook waarom wij ons op dit gebied zijn gaan richten en inzoomen.

Bij de complexe rouw staat de blijvende acute rouw centraal, dus na de dood van een partner wordt de persoon in beslag genomen door het verdriet en het gemis en het ongeloof over dat verlies van die relatie. En bij depressie is het wat breder, zijn mensen somber en hebben ze minder zin om dingen te doen, kunnen ze weinig positieve gevoelens ervaren. Soms hebben mensen en de depressie en de complexe rouw, dat komt ook voor. Maar rouw gaat heel erg over blijven verlangen, gemis, bezig zijn met de overledene. En als je PTSS er naast legt, zijn mensen heel erg bang voor wat er gebeurt is of de herinnering eraan.

We zijn nu bezig met het TrafVic onderzoek, over overlijden door een verkeersongevallen. Je kan je van alles voorstellen als je een geliefde verliest bij een verkeersongeval en je was er zelf ook onderdeel van of je hebt er over gehoord. Het trauma van het verkeersongeval wordt dan opgeteld als het ware bij de intense rouw van het verlies wat een versterkte reactie veroorzaakt en dat moet je dan ook in een eventuele behandeling als mensen vastlopen, zowel iets met het trauma als met het verlies.

Waarom hebben we de website rouwbehandeling.nl in het leven geroepen?

Het is een soort erkenning: rouw is heel vaak gezond en er is niets geks aan. Maar er is ook een groepje, maar in absolute aantallen, best een grote groep mensen, die wel moeite heeft en niet goed verder komt en wel baat heeft bij de rouwmeter of andere informatie die er gegeven wordt op rouwbehandeling.nl. En dat er naast de tips en adviezen ook een behandelaanbod is. Ik zou bijna zeggen, het maakt de vastgelopen rouw een beetje meer, normaler klinkt dan zo paradoxaal. Het biedt ondersteuning voor complexe rouw en dat is ook goed en daar hoeven mensen zich ook niet voor te schamen. Dus de laagdrempeligheid van zo’n website is denk ik ook een hele krachtige. Een krachtig kenmerk. Het is mooi dat de website aandacht geeft aan verschillende soorten omstandigheden, rouw na verkeersongeval, rouw na corona, rouw na vermissing, na moord, het is een indrukwekkend rijtje. En veel processen zijn vergelijkbaar, maar toch is het verlies van een dierbare na moord weer anders dan verlies door verkeersongeval. Daar biedt de website ook mooi, genuanceerd aandacht aan.

De rouwmeter in het Oekraïens, deze hebben we ontwikkeld om informatie en ondersteuning te kunnen bieden voor mensen uit Oekraïne die met rouw te maken hebben of hun hulpverleners. Dat is ook een mooi voorbeeld dat we heel actuele thema’s en doelgroepen kunnen bedienen. We kunnen snel inspelen op actuele maatschappelijke vraagstukken.