Vijf vragen aan Eline Vedder

1. Vorig jaar werd u, net als veel andere bekende Nederlanders, slachtoffer van een deepfake pornovideo. Er zullen mensen zijn die zeggen: ach het maakt toch niet uit, het was fake. Toch horen wij in de praktijk juist dat het wel degelijk impact heeft. Wilt u met ons delen hoe u dat heeft ervaren?

“Zodra je hoort dat er zo’n video van je is gemaakt, voel je je vies en gebruikt. Het maakt niet uit of iemand iets digitaal of in de echte wereld met je uitspookt. Net als veel te veel andere vrouwen heb ik te maken gehad met ongewenste zaken. In mijn hoofd gaf het exact dezelfde reactie. Dat iemand volledig buiten je om dit met je kan doen, maakt je heel klein, heel kwetsbaar.”

2. Wat was uw drijfveer om zelf actief naar buiten te treden over de deepfake pornovideo?

“Het advies van de beveiligingsdienst was om er niet mee naar buiten te gaan. Wat ik heel goed snap vanuit hun perspectief. Zij proberen mij veilig te houden. Toch heb ik dat wel gedaan. Slachtoffers hebben al te maken met schaamte en daardoor de neiging om het niet te vertellen, maar zwijgen voelt voor mij alsof ik stilzwijgend toestemming geef. Maar dit soort praktijken zijn gewoon niet oké. Daarom ben ik er open over, ik vind dat we niet langer alles maar stil kunnen houden.”

3. Ziet u voor uzelf een belangrijke rol weggelegd, juist als Tweede Kamerlid, om te strijden voor meer openheid over online vormen van seksueel misbruik?

“Misbruik wordt te veel en te snel gebagatelliseerd in onze samenleving. Zeker als het online plaatsvindt of als het om deepfakes gaat, ‘want het is toch niet echt?’. Die reactie uit de samenleving maakt dat je je als slachtoffer nog kleiner en nog kwetsbaarder voelt. Als Kamerlid heb ik een stem die veel slachtoffers niet hebben. Willen we dit probleem echt aan kunnen pakken, dan begint dat bij openheid. Daarom ben ik er transparant over. Zodat andere vrouwen die dit wordt aangedaan, niet het gevoel hoeven te hebben dat misbruik onder het tapijt wordt geveegd.”

4. Wat denkt u dat we als maatschappij moeten veranderen als het gaat om misbruik?

“Het belangrijkste is om de verantwoordelijkheid te leggen waar die hoort: bij de dader. Opmerkingen als ‘Wat had ze aan? Ze had ook te veel gedronken. Ze heeft zelf die foto gestuurd,’ leggen de verantwoordelijkheid bij het slachtoffer. Als je erover nadenkt, is het bizar.”

5. Hoe kunnen volgens u maatschappelijke organisaties en de politiek elkaar versterken om op te komen voor slachtoffers?

“Maatschappelijke organisaties hebben een belangrijke rol om het perspectief van het slachtoffer op de politieke agenda te houden. En de politiek erop aan te spreken als de aandacht verslapt. Rondom internationale vrouwendag zie je elke partij pleiten voor meer vrouwen in de politiek, maar daarna wordt het te vaak weer stil. Als we daar nou eens blijvend verandering in brengen, is het perspectief van vrouwen in ieder geval beter vertegenwoordigd.”