Schrijver en tv-persoonlijkheid Sergio Vyent over veerkracht

We ontmoeten de horecaman in hart en nieren op een passende plek: een fijne koffietent. Ontspannen aan een tafeltje bij het raam en met een grote latte machiatto voor zich beginnen we ons gesprek. Met zijn kenmerkende warme stem en zijn woorden zorgvuldig kiezend, schetst hij eerst zijn jeugd. Sergio’s vader is nooit in beeld geweest. Zijn jonge moeder meer af- dan aanwezig. Zo groeide de jongen deels op in een kinderhuis, deels bij zijn moeder. Een belangrijke ommekeer kwam op zijn elfde, toen hij in een pleeggezin terechtkwam bij zijn geliefde pleegmoeder Mien.   

Je eerste boek gaat over de liefde en draag je op aan Mien. Zij kwam op het juiste moment in je leven. Hoe heeft dit jouw gevormd? 

“Mien gaf mij rust, reinheid, regelmaat en veel zorg en aandacht. Heel anders dan ik gewend was. Als de instabiliteit wegvalt, ontstaat ruimte om te leren, om je te ontwikkelen. En door de liefde en zorg die ik ontving, kon ik ineens uit een veel grotere emotionele gereedschapskist putten. Eerst kende ik vooral angst en onzekerheid. Ik hield mensen op een afstand. Nu leerde ik empathie, me open stellen voor een ander. De onzekerheid is wel gebleven hoor. Die speelt nog steeds af en toe op. Dat zijn de littekens die je bij je draagt.” 

Hoe ga je nu om met die littekens?  

“Mijn littekens hebben me gevormd, ik durf ze aan te kijken. Dat maakt mij heel. Kijk, je kunt het sjabloon van je jeugd steeds weer ergens op leggen en daarmee kiezen voor de angst, de woede of onzekerheid. En denken: ‘zie je wel, ik ben de liefde niet waard’, of ‘iedereen heeft het op mij gemunt’.  Of welke overtuiging je ook hebt. Zo blijf je het trauma voeden. Vroeger dacht ik bij alles wat niet lukte dat het vast aan mij lag, dat kon niet anders. Dat zat er zo basaal in. Dat heb ik kunnen omturnen. Dat zware schuldgevoel hoef ik niet mee te nemen. Mijn vader en moeder hebben keuzes gemaakt, dat staat los van mij. Zij hadden ook weer hun eigen ballast.”

Maar hoe doe je dat: je overtuigingen omturnen? Komt dat vooral uit jezelf? Is dat wat jou betreft veerkracht?  

“Andere keuzes maken, zoeken naar nieuwe mogelijkheden, jezelf blijven uitdagen, daar ergens zit volgens mij veerkracht. Dat je niet bij de pakken neer blijft zitten. Acceptatie is denk ik ook een belangrijke. Een gebroken hart, een pittige jeugd, een inbraak, een overval. Het kan allemaal gebeuren. Soms is het natuurlijk fijn om te zwelgen, je even helemaal onder te dompelen in verdriet, of woede. Maar daarna moet je toch weer door. Zolang je niet bereid bent om te zeggen: ‘ik ben niet langer slachtoffer’, dan blijf je ook slachtoffer. Een valkuil is ook terugkijken hoe dingen anders hadden gekund. ‘Als ik op dat moment niet daar was geweest, dan was dat niet gebeurd.’ Ik denk dat dit herstel in de weg staat. Je accepteert dan niet wat je is overkomen. Je kijkt dan ook niet naar je eigen aandeel, en wat je kunt doen om de situatie te veranderen.”  

Na het overlijden van je moeder ging je op zoek naar de geschiedenis van je voorouders en je roots in Suriname. Je schreef er het boek Het land van Onverwagt over. Veerkracht lijkt een rode draad in jouw familiegeschiedenis. Zou je, vanuit jouw ervaring, kunnen zeggen dat kracht overgedragen kan worden aan volgende generaties?  

“De cultuur in Suriname is heel sterk gericht op het zorgen voor je voorouders. Ze zijn nog bij je. Dat is niet mijn cultuur, dat gevoel heb ik niet. Maar ik geloof wel er een kern van waarheid in zit dat niet alleen trauma, maar ook kracht overdraagbaar is op volgende generaties. Mijn voorouders zaten in ketenen, moesten om kunnen gaan met onderdrukking, wisten zich vrij te kopen en hebben samen met andere families keihard gewerkt om een eigen plantage te kunnen kopen. Wat zij hebben meegemaakt, dat kan ik niet bevatten. Maar voor hun was dat hun wereld. En daarbinnen gingen ze op zoek naar wat hun mogelijkheden waren. In mijn boek wil ik ook vooral dát verhaal vertellen, van de kracht en de trots. Natuurlijk moeten we leren van de geschiedenis en de verschrikkingen van de slavernij. Maar de verhalen van kracht en trots moeten we ook vertellen. Ik geloof dat kracht overdraagbaar wordt op het moment dat we erover blijven vertellen.” 

Je bent zelf vader van drie kinderen. Hoe geef jij die kracht vervolgens weer door? 

“Ik probeer er altijd te zijn. Ook als je niet meer samen bent met je partner, is het zo belangrijk om er te zijn voor je kinderen. Die cirkel heb ik in elk geval doorbroken. Het klinkt heel cliché , maar ik geloof dat iedereen in het leven zijn portie krijgt. Hoe ga je er vervolgens mee om? Weten waar je vandaan komt, je eigen aandeel durven zien en je open blijven stellen voor anderen is iets wat ik hopelijk aan mijn kinderen doorgeef.”