Onderzoek rechtspositie minderjarige slachtoffers seksueel geweld
Het is van groot belang dat minderjarige slachtoffers van seksueel geweld de juiste behandeling krijgen tijdens een strafproces. In het VN-Kinderrechtenverdrag is bijvoorbeeld opgenomen dat deze kwetsbare groep op een aangepaste en kindvriendelijke manier verhoord moet worden.
Er kwamen in Nederland echter steeds meer klachten binnen bij de Kinderrechtenhelpdesk van Defence for Children over de behandeling van kinderen tijdens de strafprocedure die slachtoffer zijn geworden van seksueel misbruik. Daarom deed Defence for Children met financiering van Fonds Slachtofferhulp in 2015 onderzoek naar de positie van deze minderjarige slachtoffers. Daarbij kwam duidelijk naar voren dat Nederland zich op belangrijke onderdelen niet aan het VN-verdrag houdt. Hier lees je meer over het onderzoek, de resultaten en conclusies.
Over dit onderzoek door Defence for Children
Het melden van seksueel misbruik is voor minderjarige slachtoffers al een moeilijke en ingrijpende eerste stap. Daarom is het juist zo belangrijk dat het strafproces vanaf dit eerste contact met de politie kindvriendelijk is opgezet. De minimale eisen op het gebied van informatie en participatie, bejegening, ondersteuning, privacy en deskundigheid van professionals zijn hiertoe vastgelegd in het internationale recht, waaronder het VN-Kinderrechtenverdrag. Ook Nederland dient zich hieraan dus te houden door middel van goede wet- en regelgeving en het kindvriendelijk inrichten van het strafproces.
Om na te gaan in hoeverre de internationale verplichtingen in Nederland worden nageleefd, toetsten de onderzoekers relevante nationale wet- en regelgeving aan het internationale kinderrechtenkader. Daarnaast spraken zij met professionals die vanuit verschillende posities betrokken zijn bij het strafproces. Ook spraken de onderzoekers met minderjarige ervaringsdeskundigen en/of hun ouders.
Wat zijn de resultaten en conclusies?
De voornaamste en meest opvallende conclusie van het onderzoek is dat er in Nederland een groot verschil is tussen de positie van minderjarigen die jonger zijn dan 12 en minderjarigen van 12 jaar en ouder. Daar waar kinderen jonger dan 12 bijvoorbeeld een kindvriendelijk verhoor krijgen met een zorgvuldige voorbereiding door speciaal opgeleide verhoorders, ontbreekt dit alles voor slachtoffers van 12 jaar en ouder. Dit is niet in lijn met het internationale recht, omdat in geen enkel bindend verdrag deze discrepantie is opgenomen. Dit moet dus zo snel mogelijk veranderen.
Verder kwamen de onderzoekers tot de volgende aanvullende conclusies en aanbevelingen:
- Het informatieve gesprek moet kindgerichter. Het is nu vaak erg bot. Met name zedenrechercheurs zouden meer specifieke kennis moeten hebben van hoe zij met deze kwetsbare slachtoffers omgaan.
- Kinderen zouden minder vaak moeten worden verhoord, juist vanwege het feit dat ze kinderen zijn. In de Nederlandse wet zou daartoe minderjarigheid als weigeringsgrond voor verhoor moeten worden opgenomen.
- Ook het verhoor van de rechter-commissaris moet kind- en slachtoffervriendelijker. Zo zouden de verhoorders een speciale opleiding moeten krijgen en zouden er regels moeten komen om het kind te beschermen tegen de advocaat van de verdediging.
- Verhoren van minderjarigen zouden plaats moeten vinden in speciaal daarvoor ingerichte ruimtes, ook bij kinderen van 12 jaar en ouder.
- De slachtofferadvocaat moet meer mogelijkheden krijgen om de belangen van het minderjarige slachtoffer te behartigen.
- De privacy van minderjarige slachtoffers moet beter beschermd worden.
Meer informatie over het onderzoek
Wil je meer weten over dit onderzoek en de bevindingen? Lees dan hier het interview met onderzoeker Ytje Minke Hokwerda of bekijk het volledige rapport ‘Minderjarige slachtoffers van seksueel misbruik in het strafproces’. Kijk hier voor meer informatie over het werk van Defence for Children.