Pleidooi voor een ‘no blame no shame’-cultuur rondom online seksueel misbruik

Uit recente cijfers van Rutgers en SOA Aids NL blijkt dat in het afgelopen halfjaar 33.000 jongeren te maken kregen met een ongewenst doorgestuurde naaktfoto of naaktfilmpje. Ook wel sexting misbruik, shame sexting of online shaming genoemd. Op de korte- én lange termijn ervaren jongeren die dit meemaken vaak gevoelens van schuld, schaamte en angst. Deze gevoelens worden in de meeste gevallen versterkt door mensen in de naaste omgeving. (Online) seksueel misbruik – in al zijn vormen – stopt wanneer we begrijpen bij wie de schuld ligt, daar naar handelen en hier stelling in nemen. Wanneer we veranderen naar een ‘no blame, no shame-cultuur’.

De betekenis van victim blaming

Jongeren die online shaming meemaken hebben vaak de overtuiging dat het hun eigen schuld is. Daarnaast hebben zij het gevoel dat normaal en onschuldig seksueel experimenteren online, iets is om je voor te schamen. En angst: angst dat naaktfoto’s weer ergens opduiken. Bijvoorbeeld in een expose-groep of dat deze aan ouders of andere familieleden worden doorgestuurd. Op school hebben jongeren te maken met afkeurende blikken, worden ze dom genoemd of uitgemaakt voor slet. Stellen vrienden vragen als: waarom heb je die foto gemaakt? En kunnen zelfs ouders in de victim blaming valkuil trappen door te zeggen: ‘ik begrijp niet dat je überhaupt zo’n foto stuurt.’ Victim blaming dus. Het maakt dat jongeren die sexting misbruik meemaken (of welke andere vorm van online seksueel misbruik ook), niet kunnen herstellen.

Het belang van een ‘no blame, no shame-cultuur’

Online seksueel misbruik stopt niet wanneer er nooit meer een naaktfoto in vertrouwen gedeeld wordt. Het stopt ook niet door slachtoffers te shamen en te blamen. Het stopt wanneer we het probleem van online seksueel misbruik begrijpen: wanneer we begrijpen bij wie de schuld ligt, daar naar handelen en hier stelling in nemen. Wanneer we allemaal zeggen: het is niet jouw schuld en jij hoeft je nergens voor te schamen. De persoon die jouw foto ongevraagd doorstuurt, jou shamed, exposed, chanteert of seksueel misbruikt moet zich schamen, is schuldig én strafbaar. Het is belangrijk dat we stoppen met victim blaming, public shaming en het verspreiden van online haat.

‘Stukje van mij’ door zangeres MEAU en Fonds Slachtofferhulp

Fonds Slachtofferhulp is als kennis- en impactpartner betrokken bij ‘Stukje van mij’, een nieuw nummer van singer-songwriter Meau Hewitt, tot stand gekomen met steun van KPN. ‘Stukje van mij’ gaat over de impact van online shaming en victim blaming en laat zien dat het probleem begint bij de persoon die zonder consent een intieme foto doorstuurt. De onderliggende boodschap van ‘Een stukje van mij’ is dat het nooit jouw schuld is wanneer de foto die jij in vertrouwen stuurde, wordt verspreid. Jij bent niet schuldig en hoeft je nergens voor te schamen. ‘Stukje van mij’ is nu ook vertaald naar een Engelse versie: ‘Piece of My Soul’. Fonds Slachtofferhulp werkt mee aan ‘Stukje van mij’ omdat dit precies het gedachtegoed van WTFFF!? is, het jongerenplatform over online seksueel misbruik, van Fonds Slachtofferhulp.