Een unieke synergie tussen een creatieve, technische en maatschappelijke partij

Op www.wtfff.nl informeren we jongeren, maar ook ouders en andere betrokkenen, over de impact van online seksueel misbruik. Door de verhalen te delen van vijf jongeren die een vorm van online seksueel misbruik hebben meegemaakt, hopen we de drempel om erover te praten met iemand uit de eigen omgeving of met een hulpverlener, te verlagen. Zodat schaamte, schuldgevoel en angst, plaatsmaken voor erkenning en hulp. En zodat deze vorm van misbruik waar mogelijk wordt voorkomen. Uit alle verhalen die op het interactieve platform te vinden zijn, wordt ook duidelijk hoe je als slachtoffer weer los komt uit een misbruiksituatie.

Het concept voor www.wtfff.nl ontstond vanuit Hack the Planet. Met deze non-profit start-up hebben we – samen met creatief bureau Morrow – het project tot leven gebracht. We interviewden Tim van Deursen en Thijs Suijten van Hack the Planet om te vragen wat dit project voor hen betekent.

Tim en Thijs werken al jaren bij techbureau Q42. Omdat Tim zijn expertise graag op een zinvollere manier wilde inzetten, startte hij in 2016 binnen Q42 de venture Hack the Planet. Vanuit dezelfde motivatie sloot Thijs zich aan bij zijn missie. Thijs: “Op een gegeven moment kreeg ik mijn eerste kind. Dan ga je ook denken: wat voor wereld laat ik straks achter? Wat doe ik hier nu zelf aan?” Sindsdien zetten ze samen hun kennis en kunde in om een steentje bij te dragen aan een betere wereld. Zo hebben ze sensoren in het Afrikaanse regenwoud opgehangen om stroperij tegen te gaan. En hebben ze virtual reality ingezet om eenzaamheid onder ouderen terug te dringen, en om oorlogvoerende stammen in Oeganda te verenigen. Stuk voor stuk prachtige projecten die Tim en Thijs zelf hebben geïnitieerd.

“Wat moet er gebeuren om nu iets te veranderen, en niet pas jaren later? Dat dwingt je om heel creatief na te denken.”

Bij de vraag wat de rode draad is in de projecten die zij doen, komen hun vooruitstrevendheid en hun lef om groots te denken duidelijk naar voren. Tim: “We kijken steeds naar hoe een situatie nu is en hoe die zou moeten zijn. Hoe kunnen we dit systeem ‘hacken’? Wat moet er gebeuren om nu iets te veranderen, en niet pas jaren later? Dat dwingt je om heel creatief na te denken.” Thijs vult aan dat alles gebeurt vanuit de focus tech for good. Ze willen steeds met mooie organisaties grenzen verleggen om maatschappelijke problemen op te lossen. Een uitdaging gaan de technische mannen hierbij niet uit de weg. Tim: “Als iets te groot of te bizar lijkt, wil ik het juist doen. Projecten waar je eigenlijk je handen niet aan wil branden, maar dat áls het dan slaagt het wel zó gaaf is dat het is gelukt … Van dat soort projecten gaan mijn radars vooral draaien.”

Denkend vanuit technische mogelijkheden raakten Tim en Thijs tijdens ons dertigjarig jubileum geïnspireerd door de human library die daar plaatsvond. Ze bedachten dat het concept ‘online storytelling’ weleens heel goed zou kunnen werken. Het paste perfect bij het thema ‘online seksueel misbruik’, aangezien de doelgroep zich online bevindt en het anoniemer en laagdrempeliger is dan een ‘fysieke’ human library. Nadat we de doelgroep actief hadden betrokken bij de verschillende concepten die Tim en Thijs bedacht hadden bleek een online interactief platform de manier te zijn die het beste aansluit bij de belevingswereld van jongeren.

Tim: “Technisch gezien was het echt een uitdaging en lag de lat hoog. En ook al werkten we al vaker met Morrow, is dit in samenwerking met hen het meest vooruitstrevende project geweest tot nu toe. De driehoeksverhouding met daarbij jullie als maatschappelijke organisatie was voor ons ook helemaal nieuw. We zijn heel blij dat jullie dit abstracte idee, wat het in het begin was, aandurfden. Wat dat betreft echt alle lof voor Fonds Slachtofferhulp. Lang niet iedere organisatie heeft de verbeeldingskracht om te zien hoe impactvol zoiets kan worden.”

“Je doelgroep betrekken bij het creatieve proces is een van de grootste succesfactoren in zo’n project.”

Niet alleen vanuit technisch oogpunt was de ontwikkeling van het interactieve online platform een uitdaging. Ook de complexiteit van het thema maakte dat de uitvoering van het project veel tijd en aandacht vroeg. Want hoe zorg je ervoor dat de verhalen van slachtoffers op zo’n manier online komen dat het mensen raakt? Dat het platform de doelgroep bereikt, doet wat het moet doen en écht verschil gaat maken? Deze vragen daagden alle betrokken partijen uit om het project out of the box aan te pakken.

Tim: “Samen met jullie zijn we gaan testen wat het beste bij jongeren aansloot. Je doelgroep betrekken bij het creatieve proces is een van de grootste succesfactoren in zo’n project. Video bleek niet het beste medium, want het zijn gevoelige verhalen die slachtoffers het liefst anoniem willen delen. Zo kwam het alternatieve idee van het maken van illustraties die de emoties van de slachtoffers zouden weerspiegelen. Was het een makkelijk onderwerp geweest, dan waren we nooit op dit specifieke concept uitgekomen.”

‘What the fuck?’ bleek onder jongeren de meest voorkomende reactie op verhalen over online seksueel misbruik. De creatieve partij Morrow kwam daardoor op de naam WTFFF!?, een voor de doelgroep herkenbare en prikkelende naam, die blijft hangen.

“In onze gesprekken ontdekten we dat jullie dagelijks met dit soort heftige verhalen te maken hebben. Dat was voor ons echt shocking.”

Tijdens de ontwikkeling van WTFFF!? ontstond een unieke synergie tussen een creatieve, technische en maatschappelijke partij. Met de creatieve kunsten van Morrow en de technische expertise van Hack the Planet, kreeg onze specialistische kennis over online seksueel misbruik een podium dat de doelgroep écht bereikt. Ook waren we allemaal bewust van de urgentie van het project, iets wat zondermeer heeft bijgedragen aan het eindresultaat. Tim en Thijs raakten gaandeweg steeds meer vanuit een interne motivatie betrokken.

“In onze gesprekken ontdekten we dat jullie dagelijks met dit soort heftige verhalen te maken hebben. Dat was voor ons echt shocking. Ik heb twee jonge kinderen, allebei nog te jong om dit soort dingen al mee te kunnen maken. Maar door één ervaring met online seksueel misbruik zouden zij de onschuld die ze nu nog hebben, bruut kunnen kwijtraken. Ik vind het bizar dat het zo makkelijk is om eraan ten prooi te vallen.” vertelt Tim.

“In no time gaat een slachtoffer van een onschuldig online moment naar een punt dat het gevoel van eigenwaarde compleet tenietgedaan is.”

Thijs geeft aan dat hij met zijn technische achtergrond wel wist dat met de digitale wereld voorzichtigheid geboden was, maar dat hij zich nooit eerder realiseerde hoe snel iemand na online seksueel misbruik kan afglijden. “Mijn dochters zijn allebei al eens online met verkeerde lui in aanraking gekomen. Gelukkig is dat allemaal goed afgelopen. Maar nu pas weet ik dat het niet alleen kan zijn dat bijvoorbeeld een hele klas een naaktfoto te zien krijgt – wat op zich al erg genoeg is – maar dat het veel verder gaat dan dat. En welke impact dat op iemands leven kan hebben. In no time gaat een slachtoffer van een onschuldig moment online naar een punt dat het gevoel van eigenwaarde compleet tenietgedaan is. Ik vond het zo heftig om te horen hoe snel dat proces gaat. Daar was ik me echt niet van bewust voordat ik hiermee aan de slag ging.”

“Je denkt al snel: als het mijn kind overkomt, dan vertellen ze mij dat wel.”

Volgens Tim valt er vooral veel winst te behalen in het informeren van jongeren, slachtoffers en betrokkenen. Hij hoopt dat we met dit project op grote schaal meer bewustzijn creëren rondom dit maatschappelijke probleem. Thijs sluit zich hierbij aan: “Je moet het ook maar zien als ouder, dat jouw kind in die negatieve spiraal zit. Je denkt al snel: als het mijn kind overkomt, dan vertellen ze mij dat wel. Maar kinderen vertellen je niet altijd alles. Zeker niet als ze bang zijn voor een afwijzende of veroordelende reactie. Daarom hopen we ook van harte dat dit platform gaat doen wat het moet doen. En dat meer jongeren durven te delen over hun ervaringen online.”

“We zijn altijd op zoek naar meer partijen die het aandurven en visionair genoeg zijn om samen met ons grootschalige problemen te ‘hacken’.”

Op de vraag wanneer het project in hun ogen geslaagd is, reageren de mannen unaniem: “We delen jullie ambitie om zoveel mogelijk mensen te bereiken met wtfff.nl. Als we alleen al kunnen voorkomen dat één iemand het dal inglijdt na online seksueel misbruik, dan is dit alles het al meer dan waard geweest voor ons.”

Het platform wtfff.nl is een goed voorbeeld van de kracht van samenwerken met verschillende expertises. Tim en Thijs staan te springen om hun technische expertise ook voor andere organisaties in te zetten. “Als wij op een of andere manier een steentje kunnen bijdragen aan een betere wereld, dan zijn wij all-in. We zijn dan ook altijd op zoek naar meer partijen die het aandurven en visionair genoeg zijn om samen met ons grootschalige problemen te ‘hacken’.” Meer over deze vooruitstrevende non-profit lees je op www.hack-the-planet.io.