Deze week is de Week van de Rechtspraak. Een uniek moment om een kijkje achter de schermen van de rechtspraak te krijgen. Maar ook een moment om kritisch te kijken hoe de achterstanden in de rechtspraak als gevolg van covid-19 weggewerkt worden. Is er voldoende aandacht voor de behoeften van het slachtoffer in de rechtspraak?
Het kabinet trekt volgend jaar 40 miljoen euro extra uit om achterstanden in de rechtspraak weg te werken. Door de coronacrisis konden veel rechtszaken niet doorgaan, met stapels inhaalwerk als gevolg. De extra financiële injectie om de achterstanden weg te werken is een mooie ontwikkeling én een kans om de rechten van slachtoffers beter na te leven. Want de vraag blijft of bij een versnelde rechtspraak wel maatwerk geleverd kan worden, met oog voor de slachtoffers. Is er bijvoorbeeld ruimte in de rechtszaal voor het slachtoffer en zijn naasten? Bestaat de mogelijkheid nog voor het waardevolle gesprek tussen slachtoffer en Officier van Justitie?
Onderzoek
Al voor de coronacrisis waren de achterstanden in de rechtspraak groot. Toen de deuren van de rechtbanken maandenlang gesloten waren, kwamen daar elke maand nog eens duizenden strafzaken bij. Wat betekent dit voor slachtoffers, die nu vaak langer in onzekerheid zitten? En hoe wordt er omgesprongen met hun rechten? Dat zochten we uit aan de hand van een enquête onder slachtoffers, nabestaanden en hun advocaten. Dit onderzoek werd opgezet omdat we ons al langer zorgen maken over de uitoefening van slachtofferrechten. Het onderzoek bevestigde dat de coronacrisis de situatie er niet beter op heeft gemaakt, mede door de vele vertragingen.
Nieuwe maatregelen
Positieve maatregelen zijn de inzetten van gepensioneerde rechters, het verruimen van de openingstijden van gebouwen en het huren van andere ruimtes. Zorg is dat veel zaken nog steeds schriftelijk of via videobellen zullen worden afgedaan, waarbij het slachtoffer niet direct betrokken is. En als een zitting wél plaatsvindt in de rechtbank dan is daarbij slechts een zeer beperkt aantal mensen welkom. Uit onze enquête kwam naar voren dat slachtoffers en hun advocaten in deze beslissing nauwelijks worden gekend en er wordt volgens de respondenten matig gecommuniceerd over hun zaak.
Luister naar het slachtoffer
Slachtoffers en hun advocaten zouden moeten worden gekend in de beslissing in welke vorm de rechtszaak zal plaatsvinden. Luister naar het slachtoffer, kijk naar zijn of haar specifieke behoeftes en zoek daar samen een passende oplossing voor. Sommige slachtoffers willen vooral dat hun zaak snel afgehandeld wordt. Voor anderen is steun van hun familie en naasten, door hun aanwezigheid in de rechtszaal belangrijker dan een snelle afhandeling. Cruciaal is dat er niet vóór het slachtoffer een oplossing bedacht wordt, maar dat er in overleg met het slachtoffer én advocaat gezocht wordt naar een goede werkwijze.
Week van de Rechtspraak
In voorgaande edities opende vele rechtsbanken en gerechtshoven hun deuren voor allerlei activiteiten. Door de huidige coronamaatregelen krijgt de week een andere invulling. Dagelijkse live Facebooksessies met rechters, medewerkers van het gerechtshof Den Haag vertellen over hun werk, podcasts, webinars: de wereld achter de rechtspraak opent zijn deuren. Kijk hier voor meer informatie.
