Emotionele en psychische mishandeling is in Nederland (nog) niet expliciet apart strafbaar. Daders worden vooral vervolgd als het gebeurt in combinatie met fysiek of seksueel geweld. Dit betekent dat ouders, verzorgers, trainers of onderwijzers kinderen gedurende hun jeugd dagelijks kunnen treiteren, intimideren en bedreigen. Zonder enige strafrechtelijke consequentie. Dit probleem speelt niet alleen bij kindermishandeling. Ook bij partnergeweld wordt de psychische en emotionele kant van het geweld onderbelicht in het strafproces. Aangifte wordt vaak pas gedaan wanneer er ook sprake is van fysiek geweld.
Erkenning en preventie
Theoretisch valt psychische mishandeling in het Wetboek van Strafrecht onder mishandeling. Maar hoe maak je psychische mishandeling aantoonbaar? In het geval van partnergeweld adviseert de politie slachtoffers om concreet bewijsmateriaal te verzamelen, in de vorm van filmpjes of tekstberichten. Voor kinderen een ondoenlijke opgave.
Door de het psychisch geweld expliciet te benoemen en strafbaar te maken, gaat er ook een preventieve werking vanuit én krijgen ook de slachtoffers van deze zware vorm van mishandeling, erkenning.
Commissie-De Winter
Commissie-De Winter deed in opdracht van het kabinet ruim twee jaar onderzoek naar geweld in de jeugdzorg van 1945 tot 2019. De conclusie is schokkend, maar niet verrassend. Het geweld waar kinderen in een jeugdinstelling of pleeggezin tussen 1945 en 1970 aan bloot stonden, is nu haast niet meer voor te stellen. Driekwart kreeg te maken met lichamelijk of geestelijk geweld. Pesten, misbruik, isolatie en slaag waren niet zelden onderdeel van een keiharde aanpak om kinderen in het gareel te houden.
Psychisch geweld hakt er in
Met het rapport is er meer erkenning gekomen voor de slachtoffers en meer openheid voor het stelselmatig geweld in de jeugdzorg vanaf 1945 tot 2019. Alleen verwijst dit vooral naar wat er is gebeurd, niet naar wat er op dit moment nog mist om geweld tegen kinderen tegen te gaan: het expliciet strafbaar maken van emotioneel en psychisch geweld. Het fysieke geweld nam in de loop der jaren af, het psychische geweld niet. En dat psychische geweld hakt er juist het meest in. Slachtoffers kunnen op latere leeftijd te maken krijgen met depressie, angst, complexe PTSS- en traumaklachten, suïcidepogingen, psychiatrische aandoeningen en verslavingen.
(bronnen: Rapport Commissie De Winter, Stichting het Verdwenen Zelf]
