Rondom seksueel geweld en seksueel misbruik leven ontzettend veel misvattingen en vooroordelen. Het zijn vaak onbewuste oordelen die we kunnen hebben over hoe een slachtoffer zich gedroeg toen de gebeurtenis plaatsvond of daarna. De realiteit is doorgaans wezenlijk anders en de enige manier om deze vooroordelen weg te nemen, is door slachtoffers zonder omwegen te vragen: hoe zit het nou eigenlijk écht? In een recente aflevering van het programma ‘Ik durf het bijna niet te vragen’ op BNNVARA, gaven slachtoffers dapper antwoord op uiteenlopende vragen over seksueel misbruik. 

Waarom zei je niet gewoon ‘nee’?

Slachtoffers geven aan dat dit heel complex is. Ze hebben geen ‘nee’ gezegd, maar ook nooit ‘ja’ gezegd. Er is geen enkele vorm van toestemming geweest. Zeker wanneer het misbruik op jonge leeftijd plaatsvond waren slachtoffers zich lange tijd niet bewust van het feit dat wat er gebeurde verkeerd was. Ze gaan als het ware mee in de situatie en dit besef komt later pas. Een van de slachtoffers vertelt pas op haar veertiende door te hebben gekregen dat het niet hoorde wat haar opa haar vanaf haar vierde jaar aandeed. Daarnaast vertellen slachtoffers last te hebben gekregen van een soort bevriezingsreactie toen het misbruik plaatsvond. Slachtoffers raakten verstijfd of werden angstig. Nee zeggen werd hierdoor praktisch onmogelijk.

Heb je het uitgelokt?

In ‘Ik durf het bijna niet te vragen’ wordt de vraag gesteld of slachtoffers de situatie misschien hebben uitgelokt. Dit is een vraag die uiteraard in het verkeerde keelgat schiet bij slachtoffers. Een typisch geval van ‘victim blaming’: een verwijtende vraag, die de schuld bij het slachtoffer legt in plaats van bij de dader. Een van de slachtoffers geeft aan zichzelf lange tijd de schuld te hebben gegeven voor wat hem is aangedaan. Naarmate hij ouder werd groeide het besef dat hij hier hier uiteraard nooit een aandeel in heeft gehad.

Heb je het geheim gehouden?

De meeste slachtoffers hebben het geheim heel lang met zich meegedragen. Omdat ze bang waren om het te vertellen. Bang voor de reactie van de omgeving. Bang de schuld te krijgen voor wat er gebeurd was. ‘’Je voelt aan alles dat je het misbruik niet de wereld in kunt brengen.’’ Ook spelen angsten een rol. Angsten om dierbaren te verliezen.

Slachtoffers geven ook aan voor zichzelf manieren te hebben gevonden om met het misbruik om te gaan. Een van de slachtoffers vertelt: ‘’Ik heb het gevoel altijd geleefd te hebben in twee werelden. De ene wereld was de wereld van het beschadigde kind, met een heel groot geheim. Die geheimen die stopte ik in een denkbeeldige kluis en die kluis die ging op slot. En daarnaast de wereld van het kind dat kon spelen en kon genieten van het leven.’’

Hoe is het uitgekomen?

Slachtoffers geven aan, soms na jaren, de stap te hebben genomen om het te vertellen. Een van de slachtoffers laat weten, dat toen zij de kracht vond om het naar buiten te brengen, er wel begrip getoond werd, maar er weinig veranderde in het dagelijks leven. Het misbruik was gepleegd door haar opa en haar vader ging na de onthulling nog gewoon op bezoek bij haar opa. Ze geeft aan zich hierdoor lange tijd ontzettend alleen te hebben gevoeld. En dit terwijl steun en erkenning door de omgeving juist zo enorm belangrijk zijn voor slachtoffers om te kunnen herstellen.

Effectieve manier om bewustwording en begrip te creëren voor slachtoffers van misbruik

De vragen die gesteld worden zijn niet te beantwoorden met een simpel ‘ja’ of ‘nee’, maar vergen een diepere uitleg. Zodat mensen zich daadwerkelijk kunnen verplaatsen in een slachtoffer en hiermee onbewuste vooroordelen uit de weg kunnen ruimen. Een enorm dappere stap van deze slachtoffers en tegelijkertijd een hele effectieve manier om bewustwording en begrip te creëren voor wat het betekent om slachtoffer te zijn van misbruik. Alleen door hier meer bewustwording over te creëren, kunnen slachtoffers in de toekomst mogelijk rekenen op de steun en erkenning die zij verdienen.