Helmplicht: victim blaming na verkeersgeweld

‘Laten we vooral kijken naar de oorzaak van het hoge aantal verkeersdoden in plaats van aan symptoombestrijding te doen.’

Marijke Brouwer – Poelgeest
Marijke Brouwer – Poelgeest
Juridisch beleidsmedewerker Fonds Slachtofferhulp

Vorige week werd het aantal verkeersdoden die gevallen zijn in het jaar 2022 bekend gemaakt. De teller staat op 737. Zevenhonderd zevenendertig mensen die vorig jaar zijn omgekomen in het verkeer.. Dat zijn 25 bussen vol met mensen.. 2 vliegtuigen.. En dat elk jaar weer..

En toch komen deze cijfers niet binnen. Tenminste, niet écht.. Mensen schrikken er wel van, dat wel. Maar gaan we ons ook anders gedragen in het verkeer? En gaan we anders tegen deze cijfers aankijken? Zien we dit als structureel verkeersgeweld in plaats van verkeersongevallen, zoals de fietsprofessor Marco te Brömmelstroet zo mooi verwoordt. Het antwoord hierop is: nee.

En dat is interessant. Want waarom accepteren we als maatschappij dat er in het verkeer zoveel mensen omkomen? Meer dan twee per dag. Iedere dag opnieuw. Alsof het een gegeven is waar wij niks aan kunnen veranderen. Ja, natuurlijk willen we allemaal dat de verkeershufter wordt aangepakt. De hardrijder die met veel te hoge snelheid door de bebouwde kom vliegt en ook nog eens gedronken heeft. Maar echte gesprekken over hoe we dit verkeersgeweld kunnen stoppen, waarbij we ook naar onszelf durven kijken, worden niet gevoerd.

In plaats daarvan laait de discussie rondom het verplicht stellen van een fietshelm weer op. En berichtten media vooral over de forse stijging van het aantal FIETSdoden, waaronder veel 70-plussers op een e-bike. En begrijp me niet verkeerd, een fietshelm biedt fietsers zeker bescherming. Maar een verplichte fietshelm als antwoord op het hoge aantal dodelijke slachtoffers in het verkeer? Dat is alsof we weer terug in de tijd gaan. Naar de tijd waarin je als slachtoffer van seksueel geweld het verwijt kreeg ‘dat je maar geen kort rokje had moeten dragen’. Of ‘dat je maar niet alleen over straat had moeten lopen’. Dodelijk slachtoffer doordat de bestuurder van een bestelbusje een fietser over het hoofd zag? Tsja, had hij maar een fietshelm moeten dragen..

Victim blaming pur sang en dat is natuurlijk de omgekeerde wereld. Laten we vooral kijken naar de oorzaak van het hoge dodenaantal in plaats van aan symptoombestrijding te doen. En laten we de schuld vooral niet bij het slachtoffer leggen. Onze huidige infrastructuur is momenteel niet goed ingericht op alle snelle voertuigen die tegenwoordig over de fietspaden vliegen. Ook zijn mensen gehaast en snel afgeleid in het verkeer. Misschien zouden er op sommige plekken überhaupt geen auto’s moeten rijden of moet de snelheid er flink uitgehaald worden? Allemaal aspecten die invloed hebben op de stijging van het aantal verkeersdoden. Dus laten we alsjeblieft met zijn allen daarover de gesprekken voeren in plaats van over het al dan niet verplicht stellen van de fietshelm.